YAŞLI PSİKOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 21

Yaşlılara ve yaşlanmaya yönelik tutumları, önyargıları belirlemek amacıyla bazı ölçme araçları kullanılmaktadır. Bunlardan birisi yaşlılara yönelik farklı tutumları temsil eden 23 maddeden oluşan Yaşlı Ayrımcılığı Tutum Ölçeğidir.

Bellek kayıplarını azaltmak amacıyla yapılabilecek bazı çalışmalar vardır.
Bu çalışmalar;
• Bellek geliştirme becerileri geliştirme,
• Korunan bellek işlevlerini en üst düzeyde
kullanabilme becerisi geliştirme (bulmaca
çözme, kağıt oyunları, satranç, kelime oyunu oynama vb. etkinlikler),
• Bellek kayıplarına ilişkin korku ve kaygıyla
başa çıkma becerisi geliştirme,
• Fiziksel ve zihinsel sağlığın korunması (fiziksel etkinlikler yapma, uğraşılar geliştirme
vb) şeklinde sıralanabilir

Yardım arama davranışı, bir ihtiyacı, gereksinimi gidermek amacıyla tedavi veya rahatlama arayışı eylemi olarak tanımlanmaktadır

Psikolojik yaşlılık kısaca “yaşın kronolojik olarak ilerlemesine bağlı olarak bireyin algılama, öğrenme, problem çözme gibi bellek gücü ile kişilik kazanma alanlarında uyum sağlama kapasitelerindeki değişmeler” olarak tanımlanmaktadır.

Bireysel Psikolojik Danışma/Terapi

Yaşlılık danışmanlığının, terapisinin nihai amaçları bu alandaki öncülerden olan Butler
(1975; akt., Göka ve Aydemir, 2000) tarafından her türlü farklı yaklaşım için geçerli olacak şekilde ortaya konulmuştur.
Bunlar;
a. Umudu, kendine yeterlilik ve denetim duygusunu teşvik etmek,
b. Bakım veren kimse ya da kimselerle sağlıklı
bir ilişki kurmak,
c. Anlam duygusuna bir açıklık kazandırmak,
d. Çevreyle yapıcı olumlu ilişkiler kurmak olarak sıralanabilir.

Bireyin çevrenin kendisinden çok zihnindeki bilişsel tasarımına cevap verdiğini ileri süren bilişsel davranışçı yaklaşımda danışanla işlevselliği bozuk bilişsel süreçler ile onlara eşlik eden duygu ve davranış örüntüleri üzerinde çalışılır.

Destekleyici Psikoterapi

Destekleyici terapiler, hastanın hastalık belirtilerini iyileştirmek, hastalıktan edindiği ikincil kazançları azaltmak ve ilaç tedavisi görüyorsa tedaviye uyumunu artırmak için kullanılmaktadır. Bu terapi yaklaşımı, özellikle beyin hasarlı yaşlı bireyle yaşayan aile bireylerinin tükenmişliklerini ve çaresizliklerini ortadan kaldırmada da etkili bir yaklaşımdır

Yaşamı Gözden Geçirme Terapisi

Yaşlı bireyler, geçirdikleri yıllara baktıklarında hayatta başardıklarını dikkate almazlar ve hep başarmak isteyip de başaramadıkları şeyler için üzüntü duyarlar. Bu bağlamda yaşlıların geçmişlerine sık sık atıfta bulunmaları, geçmişi düşünme ve analiz etme isteğinin dış dünyaya yansıması şeklinde değerlendirilebilir. Dolayısıyla bu süreç yaşlı birey için etkin bir süreçtir.

Yaşlı bireylere psikolojik destek, tedavi sunmak üzere bazı uzmanlık alanları devreye girebilmekte. Aşağıda bu meslek elemanları kısaca tanımlanmıştır:

Psikiyatr: Özellikle klinik psikiyatrik sorunlar yaşanıldığında, başvurulması gereken uzman, psikiyatrdır. Psikiyatri uzmanı olabilmek için öncelikle tıp eğitimini tamamlamak, sonra tıp eğitimi sonrası uzmanlık eğitimini almak gerekiyor.

Klinik Psikolog: Klinik psikolog unvanı, genel psikoloji eğitiminin üzerine en az 2-3 yıl süren klinik psikoloji yüksek lisans veya doktora eğitiminin tamamlanması sonrasında elde edilir.

Psikiyatrik Hemşire: Standart hemşirelik eğitiminin üzerine psikiyatri hemşireliği yüksek lisansı yaparak uzmanlaşmış hemşirelerdir.

Psikolojik Danışman: Psikolojik danışman eğitimi Eğitim Fakültelerinde bulunan Psikolojik Danışma ve Rehberlik Programlarında (PDR) sunulmaktadır. Ayrıca, enstitülere bağlı PDR yüksek lisans ve doktora eğitimleri alarak da psikolojik danışman unvanı alınmaktadır.

Bireyin kendine ilişkin algısı, kişilik özelliği değil, kişinin benliğidir.

Benlik bireyin "ben kimim" sorusuna verdiği yanıttır. Bir başka deyişiyle kendisine ilişkin algısıdır.

Gelişim sürecinde geçilen her aşama kendisinden sonra gelen aşama için zemin oluşturur.

Erik Erikson'a göre yaşam boyu süren gelişimin yetişkinliğe kadarki aşamaları bebeklik, İlk çocukluk,   oyun çağı,  genç yetişkinlik, ergenlik, okul çağı, ...

Yukarıdaki üç madde de yaşlılıkta meydana gelen değişimlerdendir.

Bireylerin gelişim sürecinde sahip oldukları en temel iki sosyal ilişki kaynağı aile ve arkadaşlardır.

Sosyal kervan, bireylerin kendilerine özgü ilişki ağlarını içermektedir.

Yaşlıların sosyal çevrelerinde üç tür ilişkinin öne çıktığı dikkat çekmektedir.

Yukarıdaki üç madde de yaşlılıkta öne çıkan ilişkilerdendir.

Bireylerin yeni bilgi ve becerileri öğrenme konusunda iyice yavaşlamalarına ve unutkanlıkların artması bilişsel alanda gözlenen sıkıntılardır.

Son çocuğun evden ayrılması ile ortaya çıkan sendrom boş yuva sendromudur.