YAŞLI PSİKOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 32

Yaşlıların sosyal çevrelerinde üç tür
ilişkinin öne çıktığı dikkat çekmektedir. Bunlar: (a)
eş, kardeş, çocukluk arkadaşları gibi bireylerle kurulan yakın ilişkiler, (b) gençlik yıllarından beri devam eden dostlarla kurulan sosyal ilişkiler, (c) resmi
grup ya da kulüplere üyelikler aracılığı ile geliştirilen ilişkilerdir. Doğru cevap C'dir.

Bebeklikten ölüme kadar her bireyin bir yandan yeni ilişkilerle genişleyen, diğer
yandan da bazı ilişkilerin bitmesiyle daralan bir sosyal kervanı vardır. Doğru cevap A'dır.

Kimi yaşlıların önceki yıllardan kazandıkları akran ilişkileri de çeşitli
yönlerden değişime uğrayarak, ölene kadar sürebilmektedir. Diğer yandan
bireyler yaşamın ilk yıllarından beri öğrendikleri sosyal becerileri kullanarak yaşlılık döneminde yeni ilişkiler de geliştirebilmektedir. Buradan da anlaşıldığı gibi yaşlıların sosyal gelişim özellikleri önceki dönemlerle bağlantılıdır. Doğru cevap C'dir.

Ergenlikte ise arkadaşlar bireylerin kendilerine özgü kimlik geliştirme sürecinde yer alan ana dinamiklerden biri olup, kendine özgü bir sosyal çevre oluşturma ve
değerler sistemini geliştirmede etkili role sahiptir. Doğru cevap D'dir.

Ergenliğin ardından gelen gençlik yıllarında bireylerin arkadaş çevresi genişlemektedir. Hatta gençlik yılları bireylerin arkadaş çevresinin en geniş olduğu yıllardır.Doğru cevap C'dir.

Orta yaş grubundaki bireyler evlilik, ebeveynlerin yaşlanması, çalışma yaşamındaki roller, birikim yapma isteği, çocuk sahibi olma gibi birçok nedenden ötürü sosyal yaşamında revizyona gerek duymaktadır.Doğru cevap E'dir.

Her gelişim döneminde olduğu gibi yaşlılıkta da arkadaşlığın bireylerin sosyal gelişimini etkileyen bir role sahip olduğu görülmektedir. Ancak yaşlılıkta arkadaşlık diğer gelişim dönemlerinden farklı olarak ruh sağlığını güçlendiren temel faktörlerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Yapılan araştırmalarda evli yaşlıların bekâr yaşlılardan daha uzun yaşadıkları ancak yaşam doyumları açısından arasında bir fark olmadığı bulunmuştur. Doğru cevap B'dir.

Balayı evresindeki emekliler genellikle çalışma yaşamında
yapmak isteyip de, yapamadıkları her şeyi gerçekleştirmeye çalışmaktadırlar. Örneğin bu evredeki bireylerin sık sık seyahate çıktıkları, akranlarını
ziyaret ettikleri, tatil yaptıkları, hobileriyle ilgili kurslara ve etkinliklere katıldıkları görülmektedir. Doğru cevap B'dir.

Bireylerin emeklilik yaşı, emeklilik beklentileri, emekli olma nedenleri, emeklilik geliri, sağlık durumu gibi koşullarının farklı olması bireyler arasında farklı emeklilik deneyimlerinin ortaya çıkmasına yol açmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Benlik kavramı bireyin kendisine ilişkin sahip olduğu imajdır. Doğru cevap B'dir.

Yaklaşık olarak üç beş yaş aralığını kapsayan oyun çağında girişimciliğe karşı suçluluk çatışması yaşanır. Doğru cevap C'dir.

Peck’e göre yaşlılık döneminde benlik bütünlüğüne ulaşılması için
yapılması gerekli olan birtakım düzenlemeler bulunmaktadır, benlik bütünlüğü bu düzenlemeler sonucunda gerçekleşmektedir. Bu düzenlemeleri
ele almadan önce Peck’in bu görüşlerini sadece erkekler üzerinde gerçekleştirdiği çalışmalarına dayandırdığı için eleştirildiğini vurgulamakta yarar
vardır. Doğru cevap B'dir.

Yaşlılık döneminde kişiliğin gelişimine ilişkin kuramların en eskilerinden birisi Kopma Kuramıdır. Henry ve Cumming (1961) tarafından geliştirilen bu kurama göre bireyler yaşlılığın getirdiği değişimlerle birlikte aktif ve sosyal yaşamdan yavaş biçimde uzaklaşmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Yaşlılık döneminde benliğe yönelik açıklama getiren kuramlardan birisi de Etkinlik Kuramıdır. Ancak bu kuramın görüşleri çözülme kuramının tam tersi yönündedir. Havighurst ve Albrecht (1953) tarafından geliştirilen bu kurama göre başarılı yaşlılık mümkün olduğunca orta yaştaki aktivite ve tutumların yaşlılık sürecinde de sürdürülmesi ile mümkün olmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Gözden geçirme, bireylerin ruh sağlıkları üzerinde de olumlu bir etkiye sahip olabilmektedir. Yaşamı gözden geçirme yaşlılık döneminde benlik saygısının korunmasında, umutsuzluktan ve depresyondan korunmada katkılar sağlayabilmektedir. Ayrıca ölüm korkusunun azalmasına katkı da sağlayabilmektedir. Butler (1981’den akt. Stevens-Ratchford, 1993)
yaşamı gözden geçirip şimdiki yaşamla birleştirmenin depresyonu azaltacağı, öz-saygıyı arttıracağı ve kişinin yaşamını olduğu gibi kabul edeceği görüşündedir. Doğru cevap E'dir.

Uyumluluk kişilik özelliğine sahip bireyler diğer insanlar ile iş birliğine dayalı ilişkiler kuran, diğer insanlara güven duyan bireylerdir. Doğru cevap C'dir.

Özellikle benlik kavramının duyuşsal boyutunu oluşturan benlik saygısı artan yaşla birlikte farklılaşabilmektedir. Doğru cevap A'dır.

Eğitim düzeyinin de tıpkı cinsiyet gibi bir etkiye sahip olduğu, eğitim düzeyi
yüksek bireylerin düşük bireylere göre yaşam boyu daha yüksek benlik saygısına sahipken, yaşlılıkla birlikte bu farkın azaldığı görülmüştür. 70’li yaşlarla birlikte başlayan benlik saygısındaki düşüşte hangi faktörlerin etkili olduğunun incelendiği araştırmada sosyoekonomik statü ve fiziksel sağlığın bu düşüşteki önemli etkenlerden olduğu ortaya konmuştur. Doğru cevap D'dir.

Yaşlılık döneminde benlik değişimine ilişkin bir başka bakış açısını Olası Benlikler Kuramı ortaya koymaktadır. Olası benlikler bireyin gelecekteki benliğine ilişkin değerlendirmelerini içermektedir. Üç tür olası benlik tanımlanmıştır; beklenen, umulan ve korkulan benlik. Doğru cevap A'dır.