YAŞLI VE HASTA BAKIM HİZMETLERİ

Nöronlar, diğer organlardaki hücrelerden önemli bir farka sahiptirler. Diğer organ hücreleri hasar gördüklerinde veya öldüklerinde, vücut bunların yerine yenilerini yapar. Ama beynin temel hücreleri olan nöronlar yenilenme özelliğine sahip değildir, hasar gördükleri veya öldüklerinde yerlerine yenisi yapılamaz.

Doğum sırasında pek çok organ gelişimini tamamlar ve doğumdan sonra önemli bir değişiklik göstermez. Kalp, böbrek, karaciğer böyle organlardır. Buna karşın beyin, doğumdan sonrada belli bir değişim süreci gösterir ve zihinsel yetenek ve beceriler açısından gelişim ancak uzun yıllar sonra, yani 15-20 yaşlarında tamamlanır. Kişi, beyin faaliyetleri açısından en gelişmiş̧ ve verimli dönemini 20-30 yaşları arasında yaşar ve daha sonra beyinde yaşlanma ile ilgili değişiklikler başlar.

Halk arasında kullanılan şekliyle "inme" veya İngilizce’de “strok” sözcüğü beyin, beyincik ve omuriliğin damarsal hastalıkları sonucu oluşan fonksiyonel yitimi ifade eder. İnme, dünyada kalp hastalığı ve kanserden sonra en önemli üçüncü ölüm nedeni iken sakatlık nedenleri arasında ilk sıradadır.

Damar tıkandıktan sonra uygulanacak pıhtı eritici tedavilerin yanı sıra inme hastalarında inmenin tekrar etmesini önlemek için çeşitli önlemler alınmalı ve koruyucu tedavi başlanmalıdır. Pıhtı eritici en önemli ilaç aspirindir. Doktorun verdiği dozda tedaviye başlanmalıdır. Bunun dışında kanı sulandıran warfarin, heparin gibi başka tedavilerde duruma göre uygulanır.

Beyni besleyen damarların bir veya birkaçından sızıntı olması sonucu oluşan duruma beyin kanaması denir. Şiddetli baş ağrısı, bulantı, sara nöbeti, kuvvet ve his kayıpları sıklıkla görülür.

En sık görülen demans nedenleri arasında şunlar bulunmaktadır: Alzheimer, Damarsal demans, frontotemporal demans, parkinson hastalığı demansı.

Parkinson Hastalığı sıklıkla 50 yaşın üzerinde görülür.

Parkinson Hastalığı, hareketlerde yavaşlık, kol ve bacaklarda sertlik, el, kol, çene, bacaklarda istirahat halinde iken titreme, yazıda küçülme, vücut duruşunda öne doğru eğiklik ve denge bozukluğu bulgularının hepsi ya da bir kısmının varlığı ile görülmektedir. Bu bulgular hastanın yürümesi, konuşması, yazması gibi hareketlerinde zorluğa yol açar.

Bunaltı (anksiyete) korku, gerginlik, çok kötü bir şey olacağına ilişkin giderek artan bir dehşet hissi olarak tanımlanabilir.

Yaşlılık döneminde görülen ruhsal hastalıklar ile ilgili bazı yanlış̧ inanışlar vardır. Bunlar şöyle sıralanabilir. a) Depresyon yaşlanmanın doğal bir parçasıdır. b) Ruhsal sorunları olan birey bunu kendi başına yenmelidir. c)
Ruhsal hastalığı olan kişi tehlikelidir. d) Ruhsal hastalığı olan kişinin gerçekle bağlantısı kopmuştur. e) Yaşlı bireylerde psikiyatrik hastalıklar gençlerdeki kadar iyi tedavi edilemez.
f) Yaşlanmayla yeni şeyleri öğrenebilme yetisi bozulur.
g) Ciddi ruh sağlığı sorunları yaşlılık döneminde çok sık görülür.

Organizmanın molekül, hücre, doku, organ ve sistemler düzeyinde, zamanın ilerlemesi ile ortaya çıkan, geriye dönüşü olmayan yapısal ve fonksiyonel değişikliklerin tümüne yaşlanma denir.

En erken yaşlanma beyinde başlar. Genel olarak bilinenin aksine beynin yaşlanması 30’lu yaşlarda başlar ve yavaş yavaş ilerler.

Yaşlanma sürecinde karşılaşılan nörolojik bulgulardan biri kulak ve işitme problemlerinin ortaya çıkışıdır. Gözler daha kötü görür, koku ve tat alma duyularında azalma olur, bilişsel öğrenme yeteneğinde düşüş olur, refleksler ise giderek zayıflar.

Depresif eğilimli olan kişiler yaşlanmaya çok daha kola teslim olduklarından, ümitsizlik, korkaklık ve endişe gibi olumsuz özelliklerinde artış görülmektedir.

Dünyada kalp hastalığı ve kanserden sonra en önemli üçüncü ölüm nedeni “İnme” olarak belirlenmiştir.

Alzheimer için belirtiler şunlardır;
1. Günlük yaşam aktivitelerini etkileyen bellek kaybı
2. Günlük yaşam aktivitelerini yapmada güçlük
3. Kelime bulmada güçlük
4. Zaman ve mekan karmaşası
5. Yargı ve karara varmada güçlük
7. Sık kullanılan eşyaların yerlerini değiştirme
8. Ruh hali yada davranışlarda değişim
9. Kişilik değişimleri
10. Sorumluluktan kaçınma.

Yaş, kalp ve şeker hastalıkları ve yüksek kolesterol seviyesi; Alzheimer hastalığına eğilim yaratan nedenler arasındadır. Gelir durumu ve sosyal olarak çok etkin olmak bu hastalığı tetikleyen nedenler arasında değildir.

Yaşlılık dönemiyle birlikte gelen ruhsal değişimler; belirgin uyku sorunları, kilo kaybetme, günlük aktivitelerle ilgili aşırı endişe ve aşırı gergin ve sinirli hissetme vardır. Dikkat ve konsantrasyonda ise artış yerine azalma söz konusudur.

Bunaltı bozukluğu hastalarında, huzursuzluk, kalp çarpıntısı, gerginlik, uyku bozukluğu, baş ağrıları, hızlı soluk alıp verme sorunlarıyla karşılaşılır. Hastalar, kendilerini enerjik değil, enerjisiz hisseder.

Toplumda yaygın inanışa göre ruhsal hastalığı olan kişiler tehlikelidir. Bu bilgiye göre, A şıkkında verilen “zararsızdır” görüşü yanlıştır.