YAŞLILARDA GÖRÜLEBİLECEK SORUNLAR VE BAKIM HİZMETLERİ - Deneme Sınavı - 17

Hipertansiyon belirtileri arasında; • genellikle başın arka bölgesinde gelişen baş ağrısı • burun kanaması • kulak çınlaması • baş dönmesi • çarpıntı • bayılma yer almaktadır.

Hipertansiyonun ilaçlı tedavisinde diüretik, kalsiyum kanal blokörü, anjiotensin dönüştürücü enzim inhibitörü, anjiotensin reseptör blokörü ve beta blokör gibi anti hipertansiflere yer verilmektedir. Hipertansiyonun ilaçsız tedavisinde ise yaşam biçimi değişikliklerine gidilmektedir.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), yaşam biçimi değişikliklerinin yararlarını şu şekilde özetlemiştir; • Kan basıncını düşürmek, • Antihipertansif ilaçlara olan gereksinimi azaltmak ve bu ilaçların etkilerini en üst düzeye çıkartmak, • Bireydeki diğer risk faktörlerini azaltmak, • Primer hipertansiyondan korunmaktır.

Unutkanlık gibi mental/bilinç durumunu
etkileyen faktörler

Reçetesiz ilaç satılmasının yaygınlığ

İlacın temin edildiği eczanenin adı

Biyotransformasyon adı verilen ilaç metabolizmasının büyük oranda karaci­ğerde aktif ya da inaktif metabolit türevlerine dö­nüşmesine metabolizma denir.

Yaşlanma ile birlikte gastrointestinal sistemde değişiklikler görülmektedir. Ağız ve diş yapısında değişiklikler, diş sayısında azalma, tükrük salgısın­da değişiklikler, gerek nörolojik gerekse gastrolojik hastalıklara bağlı yutmada değişiklikler, metabo­lizmanın ve peristaltik hareketlerin yavaşlaması, sindirim enzim ve salgılarının azalması, mide ha­reketlerinde değişiklikler, mide boşalma hızında azalma, mide kan akımında azalma, mide barsak motilitesinde azalma, doku perfüzyonunda azalma, yağ dokusunda artma, vilüslerin yapısındaki değişiklikler bunlar arasında sayılabilir. Yaşla birlikte albumin miktarı azalmakta ve buna bağlı olarak da warfarine, fenitoin ve salisilatlar gibi proteine bağlanan ilaçların etkisi azalabilir.

Yapılan çalışmalar doğrultusunda 50 yaşından sonra her bir on yılda böbrek fonksiyonlarında yaklaşık %10 azalma olduğu bilinmektedir.

İşlevsel okuryazar­lığı etkileyen faktörler,  yaşlının eğitim düzeyi, teknolojiyi kullanabilme becerisi, sosyokültürel durumu ve sağlık profesyo­nellerinin bilgi verme durumlarıdır.

Geriatrik bireyin te­davi uyumu ile ilgili yapılan çalışmalar­da uyum düzeyinin genellikle düşük (%19-65) olduğu saptanmıştır.

Oksijenin evde uygulamalarında reçete edilen sıklık, süre ve doza uygun davranılmalıdır. Gereksiz fazla sure ya da dozda kullanımı solunum merkezini baskılayarak solunumu bozmaktadır. Oksijen uygulanan bireyin ay­rıca cilt bakımı ve gözlerin korunması önem taşımaktadır.

En önemli ve en yaygın görülen besin ilaç etkileşimlerin­den biri greyfurt suyudur. Greyfurt suyu çoğu grup ilaçla etkileşmektedir. İlaç kulla­nımı ile birlikte greyfurt suyu tüketimi kara­ciğer enzim aktivasyonunda değişikliğe ne­den olarak ya ilaçların etkisini baskılamakta ya da toksik etkilere neden olmaktadır ve etkisi tüketiminden yaklaşık 3 gün sonraya kadar devam etmektedir.

Oral demir ilacı ve/veya tetrasiklin grubu antibiyotikler ile peynir gibi kalsiyum içeriği zengin olan yi­yecekler  tüketil­memesi gerekmektedir.

Asetominofenin fazla miktarda kontrolsüz kullanımı böbrek fonksiyonlarının bozulmasına yol açabilir.

Yaşla birlikte kan basıncında artma görülmesinin temel nedenleri arasında ise;

• Büyük arterlerdeki elastisite kaybı

• Atheroskleroz gibi farklı nedenlerle damar rijiditesinin artması

• Kalpteki (kollejen lif ) yapısal değişiklikler

• Kalp ileti sistemindeki bozukluklar

• Kalbin hipertrofisi

• Kanın yoğunluğu sayılabilir

Kan basıncı, vücudun aktivitesine, duygu durumuna ve günün saatlerine bağlı olarak değişiklikler gösterebilmektedir. Bu değişiklikler sırasında en yüksek kan basıncı seviyesi genellikle günün 08.00 ile 12.00 saatleri arasında görülmektedir

Sistolik kan basıncının 160 mmHg ya da daha fazla olmasına karşın diyastolik kan basıncının 90 mmHg nın altında olması “izole sistolik hipertansiyon” olarak tanımlanır.

Malign hipertansiyon” ise sistolik kan basıncının ani olarak 200 mm Hg ve diyastolik kan basıncının 140 mm Hg dan daha fazla olması ve ortalama arter basıncının 150 mm Hg üzerine çıkması olarak tanımlanır

Hipertansiyon risk faktörleri arasında; • yaşın ilerlemesi, • sigara kullanma, • menapoza girme, • kalp damar hastalıkları gibi kronik hastalık varlığı, • hipertansiyona neden olan ilaç kullanımları, • yağdan ve tuzdan zengin diyetle beslenme • ailede hipertansiyon tanısı varlığı yer almaktadır