YAŞLILARDA GÖRÜLEBİLECEK SORUNLAR VE BAKIM HİZMETLERİ - Deneme Sınavı - 6

Yaşlanmayla birlikte üriner sistemde gelişen fizyolojik değişiklikler arasında idrar yapmayı kontrol eden pelvik kasların zayıflaması, böbreklerin kütlesi ve fonksiyonel glomerül sayısının azalması, mesanedeki afferent reseptörlerin yaşla birlikte duyarlılığının azalması ve mesane kapasitesinin azalması ve mesanede postmiksiyonel rezidünün artması ter almaktadır. Bununla birlikte Glomeruler bazal membranında kalınlaşmaya bağlı olarak nefronlara olan kan akımı, böbreklerin idrarı konsantre etme ve ph dengesini sürdürme yeteneği azalır. Glomerüler filtrasyon hızı düşer ve 80 yaşında %50 oranında azalmış olur. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.

Yaşlı bireyde görülen duygusal sorunlar; hâkimiyet kaybı nedeniyle kişinin kendini çaresiz ve güçsüz hissetmesi; kısıtlılıklar ve evde bakım sorunları nedeniyle bağımlılık, işe yaramaz ve yük olarak algılanma; geleceğe yönelik endişeler, belirsizlikler ve kayıp ya da yas sürecinde yaşanan sorunlardır. Bununla birlikte sosyal destek  yaşlı bireyin kayıplarıyla baş edebilmesinde koruyucu bir faktör olarak değerlendirilebilir. Dolayısıyla doğru cevap E'dir.

Hipertansiyon risk faktörleri arasında;

Hipertansiyon belirtileri arasında;

Başlıca yaşam biçimi değişiklikleri şunlardır; düzenli fiziksel aktivite yapma, sigaradan uzak durma, alkol tüketimini azaltma, stresle baş etme, ideal kiloda olma, DASH (Dietary Approaches to Stop Hyper- tension) diyeti uygulamadır, tuz tüketimini azaltma, sebze ve meyve tüketimini arttırma, herhangi bir sakıncası yoksa potasyumdan zengin beslenme, herhangi bir sakıncası yoksa kalsiyumdan zengin beslenme, balık tüketimini arttırma, diyette lifi arttırmadır. Doğru cevap C’dir.

Yaşlı bireyde ev izlemlerinde kan basıncı değerlerinin (140 mmHg ve 80 mmHg) üzerinde olduğunda sağlık profesyonellerine bildirilmelidir.  Doğru cevap A’dır.

Arter kan basıncının evde izlenmesinin neden- leri aşağıda verilmiştir.

Yüksek riskli hastalar - C düzeyi

Bu gruptaki hastalarda hedef organ hasarı, diyabet ve kalp hastalığı bulunmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Hipertansiyon hastaları riski erkeklerde 55, kadınlarda 65 yaşını aşma olarak belirtilmektedir. Doğru cevap A'dır.

Yaşla birlikte kan basıncında artma görülmesi- nin temel nedenleri arasında ise;

Büyük arterlerdeki elastisite kaybı

Atheroskleroz gibi farklı nedenlerle damar rijiditesinin artması

Kalpteki (kollejen lif ) yapısal değişiklikler

Kalp ileti sistemindeki bozukluklar

Kalbin hipertrofisi

Kanın yoğunluğu sayılabilir. Doğru cevap D'dir.

Hipertansiyonun primer (esansiyel) ve sekonder olmak üzere iki çeşidi bulunmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Hipertansiyon risk faktörleri arasında;
• yaşın ilerlemesi,
• sigara kullanma,
• menapoza girme,
• kalp damar hastalıkları gibi kronik hastalık varlığı,
• hipertansiyona neden olan ilaç kullanımları,
• yağdan ve tuzdan zengin diyetle beslenme
• ailede hipertansiyon tanısı varlığı yer almaktadır, diğer seçenekler hipertansiyon belirti ve bulguları ile ilgilidir. Doğru yanıt C'dir.

Hastane ortamı ya da hekim ofisinde ölçülen kan basıncının yüksek bulunmasına karşın günün diğer saatlerinde evde ve klinik dışında yapılan ölçümlerin normal olması “beyaz önlük hipertan- siyonu” olarak tanımlanır.

Hipotansiyon (kan basıncının normal değerin altına inmesi) gelişme durumunda göz kararması ve baş dönmesi görülebilir. Yaşlılığın getirdiği fiziksel değişimler bunlarla birlikte düşme riskini artırmaktadır. Hipotansiyon gelişme durumunda bireyin düşmesi engellenmelidir. Bireyin düşmesini önleyici tedbirler alınmış olmalıdır. Bunlar arasında; bireyin ihtiyacı olan temel eşyaların yakınına yerleştirilmesi, bireyin terlik yerine ayağından çıkmayan özellikte sandalet benzeri ayakkabı kullanması, kıyafetlerine yürürken takılmayacak aydınlatmanın yeterli olması, zeminde paspas ya da küçük benzeri örtülerin olmaması, yerlerin kaygan olmaması ve eşik yükseltilerinin varsa kaldırılması, banyo ve koridorlarda tutamakların olması ve
gerekiyorsa yürüteç, baston gibi destekleyici cihazların kullanılması yer almaktadır. Hipotansiyona bağlı geçici senkop yaşanmışsa bacaklar 30-45 derece yükseltilmeli, sıkan giysiler gevşeltilmeli, solunum yolları açıklığı sağlanmalı ve hasta gerekli ise battaniye gibi örtülerle örtülmelidir. Isıtıcı vb cihazlar yanıklara neden olabileceği için kullanılmamalıdır. Doğru yanıt E'dir.

Kan basıncı yapılacak oda sıcaklığı ılık olmalıdır. Çevre sıcaklığının fazla ya da düşük olması ölçüm sonucunu olumsuz etkileyebilmektedir. Yemeklerden ya da egzersizden sonra alınan ölçümler normalden düşük, sigara ya da kahve içimi sonrası
ölçümler normalden yüksek çıkabilir. Buna göre doğru yanıt D'dir.

Hipertansiyon tanısı konulmuş bireylerde ise hipertansiyon yönetimi için hedef; sistolik kan basıncının 140 mmHg ve diyastolik kan basıncının ise 90 mmHg nın ve beraberinde kronik hastalık var ise 130 ve 80 mmHg ve altında tutulması olmalıdır. Doğru yanıt B'dir.

Kalıcı inkontinans nedenleri Fonksiyonel İnkontinans, Stres İnkontinans, Sıkışma Tipi İnkontinans, Taşma İnkontinansı ve Miks İnkontinansını kapsayan beş alt başlıkta toplanabilmektedir.  Bununla birlikte Stres İnkontinans pelvik taban kaslarının gevşemesi sonucu abdominal basıncın üretral sfinkter kapanma basıncını aştığı; öksürme, gülme ve hapşırma gibi aktivitelerden sonra küçük hacimli idrar kaçışı olmasıdır. Dolayısıyla doğru cevap D'dir.

Üriner inkontinans için temel değerlendirme; ayrıntılı bir öykü alınması, fizik muayene, idrar tetkiki, en az 3 günlük mesane günlüğü tutulması ve postmiksiyonel rezidu (PMR) tayini ile yapılmaktadır. Bununla birlikte Yaşlı hastalarda Mini-Mental durum testi kullanılarak mutlaka kognitif fonksiyonlar ile fonksiyonel durum (günlük temel yaşam aktiviteleri, yürüme, denge durumu) ve genel nörolojik değerlendirmelerin yapılması önerilmektedir. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.

Kilo kontrolü sağlanması,sigaranın bırakılması, alkol ve kafeinli içecek tüketiminin sınırlandırılması,lifli gıda ve yeterli sıvı alınması önerilen yaşam tarzı değişiklikleri arasında yer almaktadır. Bununla birlikte dehidratasyon ve hipotansiyonu önlemek adına günde 2 lt’ye kadar sıvı alımı sağlanması ve aşırı sıvı alımından kaçınılması önerilmektedir. Dolayısıyla doğru cevap A'dır.

Kegel egzersizi 1948 yılında Arnold Kegel tarafından tanımlanmıştır. Kegel egzersizinin risk ve maliyetinin olmaması, hastane dışında da uygulanabilmesi avantajıdır. Yaşlı hastalarda egzersize yanıt daha uzun bir sürede alınabilir. Bununla birlikte Kegel egzersizinin değişik pozisyonlarda (otururken, ayakta ve yatarken) günde 2-3 kere, minimum 30-45 kez yapılması önerilir. Dolayısıyla doğru cevap D'dir.