YAŞLILARDA GÖRÜLEBİLECEK SORUNLAR VE BAKIM HİZMETLERİ - Deneme Sınavı - 14

KOAH hastalarının enerji tasarrufu teknikleri; Banyo tabureye oturarak, duş kullanarak yapılmalı ve banyo sonrası kurulanmak için bornoz kullanılmalıdır, Ev içinde taşınması gereken tüm malzemeler tekerlekli bir masa veya araba ile itilerek gerekli yerlere götürülmelidir, Giyinme, duş alma, makyaj yapma, yemek pişirme ve benzeri aktiviteler oturarak yapılmalıdır, Ev içinde sürekli kullanılan malzemeler kolay ulaşılabilecek yerlere konulmalıdır. Eğilme, gerilme ve uzanma gibi hareketler yapılmamalıdır.

KOAH hastalarında enfeksiyonun belirtileri; Balgamın sarı yeşil renge dönüşmesi, Balgam miktarında artma, Daha sık veya daha şiddetli öksürme hissi, Aktiviteveya istirahat durumunda kısa kısa soluk almak iken soğuk algınlığına ait belirtilerin olmaması değildir.

Hemorajik svh'ın nedenleri hipertansiyon, anevrizma, diabet, travmalar iken inme sonuçlarındandır.

Yaş, cinsiyet, aile öyküsü/genetik, ailede SVH ya da geçici iskemi değiştirilemeyen risk faktörlerindenken alkol kullanımı değiştirilebilir risk faktörüdür.

Kan basıncının düzenli takip edilmesi, sigaradan uzak durmak, kalp hastalıklarının tedavi edilmesi, obez olanların kilo vermesi ve fiziksel aktivitelerin artırılması svh'ın koruma faktörleri arasındayken kötü huylu kolesterolün artırılmasından çok azaltılması birincil  koruma faktörüdür.

Kan basıncını takip etmek, kan şekerini düzenlemek, hareketi artırma, ilaçları uygun şekilde kullanma svh'ın ikincil koruma faktörlerindenken LDL yi düşürmek değil yükseltmek ikincil koruma faktörüdür.

Kuvvetsizlik/zayıflık, kaslarda kasılma, sertlik, ağrılı kas spazmı, denge ve koordinasyon bozukluğu, dil kullanma problemi yaşama svh'ın etkisi iken uyku problemi yaşama  svh'ın etkisi değildir.

Bir tedavi önerilen sürede bitirilmeden, baska bir ilaç kullanmaya (hekim bilgisi dışında) başlanmamalıdır. Yaşlıda Polifarmasi ve İlaç Uyumuna Yönelik Bakım İlkeleri Başlığı.

İşeme, parasempatik (S2-S4), sempatik (T10-L2) ve somatik sinirlerle birlikte beyin sapı, korteks gibi üst merkezlerin koordinasyonlu çalışması ile oluşan komplike bir olaydır. Sakral, pudental ve somatik sinirler pelvik taban kasları ve
eksternal üretral sfinkteri kontrol ederek kontinansın sağlanmasında rol oynar. Mesane dolumunda sempatik sistem aktifken, maksimum mesane kapasitesine ulaşıldıgında (400-500 mL) parasempatparasempatik sistem aktif hale gelir ve mesane kontraksiyonları baslar.

Kegel egzersizinin yararları;
• Pelvik taban kas gücünü arttırması
• Kas gücünü, tonüsünü ve elastikiyetini koruması
• Üretral kapanma basıncını ve direncini arttırması
• Üretral sfinktere ve detrusor kasına olan
desteği arttırması
• Uterus ve pelvik organ prolapsusu, pelvik taban güçsüzlüğü ve ÜI gibi pelvik sorunları önlemesi
• Anal sfinkterin kas gücünü arttırarak barsak kontrolünü sağlaması
• Hemoroidal ağrıyı gidermesi, seksüel hassasiyetin artması ve cinsel problemlerinin azalması
• Doğum sonrası vajinanın toparlanmasını sağlaması
• Doğumda epizyotomi ihtiyacını azaltması

Yaşlı İstismarı ve Tipleri: Yaşlı istismarı şu şekilde gruplandırılabilir;
• Fiziksel istismar
• Cinsel istismar/kötü niyetli cinsel temas
• Psikolojik/duygusal istismar
• Ekonomik istismar/sömürü

Psikolojik/duygusal istismar; yaşlı birey zorlayıcı taktiklere ya da tehdit eylemlerine maruz kaldıktan sonra yaşlının travma deneyimlemesi ile oluşur.
Örnek olarak aşağılama veya utandırma, telefon, para ya da diğer kaynaklara erişimi kısıtlayan ya da yasaklayan kontrol edici davranışlar, sosyal izolasyon,
saygısızlık, ihtiyaçların önemsizleştirilmesi ya da göz ardı edilmesi, mallarını tahrip etme ya da zarar verme gibi davranışlar verilebilir.

Fiziksel istismar; yaşlı bireye bakan aile üyesi, bakıcı ya da yaşlının güvendiği birişi tarafından yaşlının kasıtlı olarak ağrı ve acı verici bir şekilde, uygunsuz bir ölçüde yaralanması (örn; tırmalanma, ısırılma, tokatlanma, ittirilme, çarpma, şiddetli dövülme vb. ile), saldırıya uğraması, bir silahla (örn; bıçak, tabanca veya başka bir nesne ile) tehdit edilmesi durumunda oluşur.

Yaşlı bireyin kendisinden kaynaklanan risk faktörleri;
• 75 yaş ve üzerinde olma
• Kadın olma
• Dul olma/yalnız yaşama
• Eğitim seviyesi/hiç eğitim almamış olma
• Sosyal güvencenin olmaması
• Ekonomik bağımlılık
• Çocuğunun/akrabasının evinde ikamet etme
• Dört ya da daha fazla kişi ile birlikte/geniş ailede yaşama
• Hafif/orta bilişsel bozukluğu olma (Alzheimer vb. rahatsızlıklar)
• Kronik hastalığı bulunma/Fiziksel ve mental bozukluk

• Fiziksel engeli bulunma
• Günlük yaşam etkinliklerinde yetersiz olma/başkalarına bağımlı olma
• Aile içi ilişkilerinin kötü olması

Yaşlı İstismar ve İhmalinin Belirtileri: Hikayede yaşlı istismar ve ihmalini düşündürecek bulgular;
• Yaralanma mekanizmasına uymayan öykü
• Yaralanma oluşumu ve tedavi arama arasında gecikmelerin olması
• Aile üyelerinin veya diğer bakım verenlerin uygunsuz reaksiyonları
• Hasta ve bakım veren kişilerin olayın oluş şekli hakkındaki açıklamalarının birbirine uymaması
• Yaralanmanın ciddiyetini önemsememe veya inkar etme
• Anlatılanlar ve fizik muayene arasında uyumsuzluk
• Soruları cevaplandırırken bakıbakıcısına bakma

• Öyküde sık travma hikayesi

İkincil Koruma: İstismar ve ihmale uğramış yaşlının yakınları, sağlık personeli ve yaşlıya hizmet veren kişiler tarafından erken dönemde farkedilmesive gerekli önlemlerin alınması ile yaşlıların yaşamlarını yitirmelerinin, uğradıkları şiddete bağlı olarak kalıcı fiziksel sağlık sorunları oluşmasının ve yaşlı bireyin ruhsal sağlığının ve yaşam kalitesinin bozulmasını engellenmesidir.

İstismar ve İhmal Durumlarının Engellenmesi İçin Alınabilecek
Önlemler: İstismar ve ihmali önlemede toplumsal yaklaşım önemlidir. Yaşlı istismar ve ihmallerinde en önemli sorun problemin farkında olunmaması ve
saptanmasındaki zorluklardır.
Yaşlıların istismardan korunmaları konusunda yaşlıları bilgilendirmek ve farkındalık yaratmak.

Her toplum şiddet olaylarına karşı hükümet programları, yasal düzenlemeler,
medya, resmi ve gönüllü kuruluşlar, eğitim kurumları vb. aracılığıyla çalışmalar yapmalıdır.

İstismarın nedenlerinin, sonuçlarının ve önlenmesinin araştırılması ya da araştırılmasına katkıda bulunulması.

Yaşlı bireyin yaşam kalitesinin arttırılması ve bağımsızlığı için aileyi eğitmek, desteklemek ve cesaretlendirmek.

Sağlık çalışanlarının anamnez alırken soracakları soruları doğru seçmesi, suçlayıcı, yargılayıcı olmaması ve ayrıntılı fizik bakı yapması.

Mental durumda yaşlı istismar ve ihmalini düşündürecek bulgular;
• Korkulu/anksiyeteli/depresif olma
• İntihar düşüncesi
• Konsantrasyon güçlüğü/hafıza kaybı

Nörolojik durumda yaşlı istismar ve ihmalini düşündürecek bulgular;
• Konuşmada bozulma
• Konfüzyon
• Hiperaktifreflexler/Tremorlar

Toplumsal Değişim Teorisi
• Gelişen toplumlardaki yaşlıların yapabildikleri ile teknolojik gelişim hızı ve olanakları denk olamamaktadır.
• Bu değişim hızına yetişmeyen ya da beklentileri karşılayamayan yaşlı birey de zaman zaman modası geçmiş bulunmaktadır.
• Bu durum yaşlı bireyin güvenlik, saygı, sevgi, ait olma ve tanınma gibi gereksinimlerini tehdit etmektedir