YAŞLILARDA GÖRÜLEBİLECEK SORUNLAR VE BAKIM HİZMETLERİ - Deneme Sınavı - 21

Letarji: Uyarılarak uyanma, uykulu hal ve farkında olma.

Komadaki hasta hem uyanık hem de farkında değildir.

Cevabınız yanlış ise lütfen “Dil ve İletişim Bozuklukları” konu başlığını tekrar inceleyiniz.

İnme sonrası duyu (his) kaybı çok yaygındır.

Cevabınız yanlış ise lütfen “Üriner Sistem Sorunları” konu başlığını tekrar inceleyiniz.

Cevabınız yanlış ise lütfen “Beslenme Sorunları” konu başlığını tekrar inceleyiniz.

KOAH’da tok- sik gaz ve partiküllere maruz kalma sonucu akciğerlerde inflamasyon meydana gelir. İnflamasyon sonucunda aşırı mukus üretimi, hava yollarında fibrozis, daralma, akciğer parankim yapıda ve damarlarda hasar oluşur. Bütün bunlar hava hapsine ve hava akımının kısıtlanmasına yol açar.

KOAH, genetik yatkınlık ve çevresel etkenlerle etkileşim sonucu ortaya çıkan kronik bir hastalıktır. Sigara içme hastalığın en önemli nedeni olmakla birlikte toksik gaz ve partiküllere maruziyet önemli risk faktörleridir. Söz konusu risk faktörlerine ilave olarak yaş ve cinsiyet, düşük sosyoekonomik durum, yetersiz beslenme, enfeksiyonlar, akciğerlerin büyüme ve gelişimindeki sorunlar hastalığın ortaya çıkmasında etkili olan diğer risk faktörleridir. Pasif sigara içiciliği ve dış ortam hava kirliliği KOAH gelişiminde daha az önemli olup, hastalığın kötüleşmesine neden olurlar.

A, C ve E vitamini eksikliği ile alkol kullanımı KOAH gelişiminde önemli bir role sahiptir.

KOAH’ta en iyi bilinen genetik risk faktörü alfa-1antitripsin eksikliğidir ve hastaların %1-2’sinde görülür. Alfa -1 antitripsin akciğerin harabiyetini önler. Alfa -1 antitripsin düzeyi düşük olan kişilerde KOAH gelişebilir. İç ve dış ortam hava kirliliği, mesleki toz ve kimyasallara maruz kalmak KOAH gelişmesine ve hastalığın kötüleşmesine neden olan önemli risk faktörleridir. KOAH’ın geçmişte erkeklerde daha sık görüldüğü ancak son 20 yılda kadınlarda ve erkeklerle aynı oranda görüldüğü belirtilmektedir. Yoksulluk risk faktörlerine maruz kalma olasılığını artırdığı için KOAH gelişiminde önemli bir role sahiptir. Gebelik ve çocukluk döneminde akciğer büyümesini etkileyen herhangi bir faktör (annenin sigara içmesi, çocukluk döneminde aktif veya pasif sigara dumanına maruz kalma, çocukluk astımı ve çocukluk dönemi solunum yolu enfeksiyonları vb.), KOAH’ın gelişme riskini arttırmaktadır.

Göğüs ağrısı, yorgunluk, iştahsızlık, kilo kaybı, hipoksi, siyanoz, ödem, baş ağrısı, anksiyete ve depresyon KOAH’da görülen diğer semptomlardır.

Günümüzde kullanılan bronkodilatörler; antikolinerjikler, beta-2 agonistler ve teofilindir.

Sistemik kortikosteroidlerin uzun süre ve yüksek dozda kullanılması sonucu deride ekimoz ve berelenme, kemik erimesi, kas erimeleri, mide şikayetleri, kilo alma, yüksek tansiyon, şeker hastalığı, katarakt ve glokom gibi yan etkiler görülebilmektedir.

Mukolitikler hastanın solunum yollarında biriken balgamın atılmasını kolaylaştırmak amacıyla kullanılır.

Isınmak veya yemek pişirmek için kullanılan odun, kömür ve gaz gibi zararlı maddelerin ortamdan uzaklaştırılması gerekir. Evin ilaçlanması ve boyanması durumunda evde bulunulmamalı ve ilaç ve boyanın etkileri temizlenmelidir. Hava kirliliğinin olduğu günlerde dışarı çıkılmamalıdır. KOAH’lı hastaların çoğu her yıl gribin sık görüldüğü dönemlerde hastalanırlar. Gribe yakalanmak çoğunlukla pnömoniye zemin hazırlar. Bu nedenle KOAH’lı hastalara her yıl influenza(grip) aşısı yapılmalıdır. Fazla balgam olduğu zamanlarda bol su içilerek hazırlık yapılmalıdır. Nefes sakin oluncaya ve hırıltı geçinceye kadar beklenmeli, iki, üç derin nefes alıp sessizce verdikten sonra ağız açık olarak bir iki defa öksürülmelidir. Göğüste balgamın oluşturduğu hırıltı hissedilerek, hafif bir gayretle küçük küçük öksürerek balgam atılmaya çalışılmalıdır. Derin nefes alma ve öksürme basamakları bir veya iki kez tekrarlanmalıdır.

Egzersizin Sonlandırılması Gereken Durumlar

Göğüste ağrı yada baskı hissinin olması

Baş dönmesi ya da mide bulantısı olması

Soğuk soğuk terleme olması

Hırıltının aşırı bir şekilde artması

Eklem veya kaslarda aşırı ağrı olması

Çok yorgunluk hissedilmesi' dir.

ADA Diyabet Tanı Kriterleri (2010)

1. HbA1C >%6.5 ya da
2. En azından 8 saatlik açlık sonrası plazma
glukozu ≥126 mg/dl
3. 75 gr oral glukoz testi sırasında plazma
glukozu ≥ 200 mg/dl
4. Kan şekeri yüksek olan bir hastada rastgele
bir plazma glukoz düzeyinin ≥ 200 mg/dl

Oral glukoz tolerans testi OGTT diyabetin saptanmasında en geçerli yöntemdir.

Gestasyonel Diyabet
Gebelikte ortaya çıkan ve doğumdan sonra düzelen diyabet tipidir. Ancak gestasyonel diyabetli kadınların yaşamlarının ileriki dönemlerinde tip 2 diyabet riski %30-50 oranındadır ve düzenli olarak takip edilmelidirler. Gebelik sonrası kişinin sağlıklı beslenmeye özen göstermesi, fiziksel aktivitesini arttırması diyabet riskini azaltabilir. Bu diyabet tipi bazen doğumu takiben kalıcı da olabilmektedir. Gestasyonel diyabet tanısı için gebelere 24 28.gebelik haftalarında şeker yükleme testi yapılmaktadır.

İnsülin hormonu miktarı azsa veya dokularda insüline karşı direnç varsa, bu diyabete de Tip 2 diyabet denir. Diyabet hastalığının gelişmesinde hem genetik hem çevresel faktörler rol oynamaktadır. Ancak tip 2 diyabetin en önemli risk faktörleri fazla kilo ve hareketsiz yaşam tarzıdır. Dolayısıyla son yıllarda obezitenin (şişmanlık) giderek yaygınlaşması diyabet oranlarındaki artış ile doğrudan ilişkilidir.

En sık görülen diyabet tipi Tip 2 diyabettir (%90). Genellikle 35 yaşından sonra görülür. Tip
2 diyabetli hastalar diyet, egzersiz ve ağızdan alınan ilaçlarla tedavi edilebilir. Gerekirse hastalığın ilerleyen dönemlerinde insülin kullanabilirler