YAŞLILARDA GÖRÜLEBİLECEK SORUNLAR VE BAKIM HİZMETLERİ - Deneme Sınavı - 28

D seçeneği dışında yer alan tüm seçenekler şeker hastalığı tanısında işe koşulan kan testleri arasında yer almaktadır. Bu kapsamda doğru seçenek D seçeneğidir. Bu seçenekte yer alan MRG ifadesi vücudun çeşitli bölgelerinde farklı yapıda hastalıkları tespit edebilmek için kullanılmaktadır.

Gestasyonel Diyabet; Gebelikte ortaya çıkan ve doğumdan sonra düzelen diyabet tipidir. Bu kapsamda sorunun doğru seçeneği B seçeneğidir.

İnsüline Bağımlı Diyabet (Tip I DM) İnsülinin pankreasta hiç üretilmediği ya da çok az üretildiği diyabet tipidir. Tip 1 diyabet, pankreasta bulunan ve insülin üreten beta hücrelerinin otoimmün bir süreç sonunda zedelenmesi ile meydana
gelmektedir. Bu kapsamda doğru seçenek A seçeneğidir.

B seçeneği dışındaki seçeneklerde ifade edilen durumlar yaşlı diyabet hastalarında şeker hastalığının kontrolünü etkileyen faktörler arasında yer almaktadır. Yaşlılık döneminde metabolizmanın daha düzenli çalışmasından ziyade susama ve açlık hissinde değişiklikler söz konusudur. Bu kapsamda doğru seçenek B seçeneğidir.

Kanda şekerin normalin üstünde bulunmasıdır. Bununla birlikte yaşlılarda 200 mg/dl’nin üzerinde bile bulunması fonksiyonel yetenekleri belirgin şekilde bozabilir. Bu kapsamda doğru seçenek C seçeneğidir.

B seçeneği dışında kalan ifadelerin hepsi şeker hastalarının ayak bakımlarında dikkat etmesi gereken hususlar arasında yer almaktadır. B seçeneğinin olması gereken ifadesi; ayakların her gün yıkanması, kurulanması ve nemlendirilmesi gerekliliğini vurgulamaktadır. Bu kapsamda doğru seçenek B seçeneğidir.

A seçeneği dışında var olan seçeneklerin hepsi insülin uygulamasının temel ilkeleri arasında yer almaktadır. A seçeneğinde yer alan ifade sabunlu su ile yıkanmalıdır şeklinde olması gerekmektedir. Bu kapsamda doğru seçenek A seçeneğidir.

Değiştirilemeyen risk faktörleri; Yaş, Cinsiyet, Irk, Aile öyküsü/genetik, Ailede SVH ya da geçici iskemik atak öyküsü olarak değerlendirilebilir. Diğer seçenekler değiştirilebilir risk faktörleridir. Doğru cevap C'dir.

Mide bulantısı SVH uyarıcı belirtileri arasında değildir. Doğru cevap D'dir.

Yaşlı istismarı kurbanları üzerinde ciddi fiziksel yaralanmalara ve uzun vadeli psikolojik sorunlara yol açabilen ciddi bir sorundur.

Yaşlı istismarı şu şekilde gruplandırılabilir; • Fiziksel istismar • Cinsel istismar/kötü niyetli cinsel temas • Psikolojik/duygusal istismar • Ekonomik istismar/sömürü.

Fiziksel istismar; yaşlı bireye bakan aile üyesi, bakıcı ya da yaşlının güvendiği birişi tarafından yaşlınınkasıtlı olarak ağrı ve acı verici bir şekilde, uygunsuz bir ölçüde yaralanması (örn; tırmalanma, ısırılma, tokatlanma, ittirilme, çarpma, şiddetli dövülme vb. ile), saldırıya uğraması, bir silahla (örn; bıçak, tabanca veya başka bir nesne ile) tehdit edilmesi durumunda oluşur.

Ekonomik istismar/sömürü; parasal ya da kişisel yarar, kar veya kazanç sağlamak için yaşlının kaynaklarının yetkisiz veya uygunsuz kullanımıdır. Örneğin; sahtecilik, para veya malın çalınması ya da kötüye kullanılması, vasiyet ya da vekaletnamenin uygunsuz kullanımı.

Yaşlı istismarı ve ihmalinde hem yaşlı hem de bakım veren açısından bazı risk faktörleri bulunmaktadır. Yaşlı bireyin kendisinden kaynaklanan risk faktörleri; • 75 yaş ve üzerinde olma • Kadın olma • Dul olma/yalnız yaşama • Eğitim seviyesi/hiç eğitim almamış olma • Sosyal güvencenin olmaması • Ekonomik bağımlılık • Çocuğunun/akrabasının evindeikametetme • Dört ya da daha fazla kişi ile birlikte/geniş ailede yaşama • Hafif/orta bilişsel bozukluğu olma (Alzheimer vb. rahatsızlıklar) • Kronik hastalığı bulunma/Fiziksel ve mental bozukluk Fiziksel engeli bulunma • Günlük yaşam etkinliklerinde yetersiz olma/başkalarına bağımlı olma • Aile içi ilişkilerinin kötü olması

Sağlık öyküsünde yaşlı istismar ve ihmalini düşündürecek bulgular; • Farklı iyileşme sürelerinde değişik yaralar • Sık sık acil başvuruları • Konstipasyon, diyare gibi eliminasyon bozuklukları • Yoğun somatik şikayetler • Yeme bozukluğu ve yeme alışkanlıklarında değişiklik • Madde bağımlılığı • Depresyon/intihar girişimi/düşük benlik saygısı • Posttravmatik stres sendromu • Yalnızlık/umutsuzluk hissetme • Kronik yorgunluk • Apati • Uyku bozuklukları • Psikiyatri kliniğine yatış

İkincil Koruma İstismar ve ihmale uğramış yaşlının yakınları, sağlık personeli ve yaşlıya hizmet veren kişiler tarafından erken dönemde farkedilmesiyle gerekli önlemlerin alınması ile yaşlıların yaşamlarını yitirmelerinin, uğradıkları şiddete bağlı olarak kalıcı fiziksel sağlık sorunları oluşmasının ve yaşlı bireyin ruhsal sağlığının ve yaşam kalitesinin bozulmasını engellenmesidir.

İstismar ve ihmali önlemede toplumsal yaklaşım önemlidir. Yaşlı istismar ve ihmallerinde en önemli sorun problemin farkında olunmaması ve saptanmasındaki zorluklardır. • Yaşlıların istismardan korunmaları konusunda yaşlıları bilgilendirmek ve farkındalık yaratmak • İstismar kurbanı yaşlı bireylerin nereden yardım alabilecekleri hakkında danışmanlık yapmak • Gerekli durumlarda kurumlara yerleştirilmeleri konusunda sektörler arası işbirliğinde bulunmak • Bağımlı yaşlısı olan ailelere sosyal iletişim ve destek sağlamak • Yaşlı bireyin yaşam kalitesinin arttırılması ve bağımsızlığı için aileyi eğitmek, desteklemek ve cesaretlendirmek • İstismara yol açan ailesel ve kişisel problemlerle başa çıkmak için tedavi ve danışmanlık hizmeti almaya cesaretlendirmek • Sağlık çalışanlarının anamnez alırken soracakları soruları doğru seçmesi, suçlayıcı, yargılayıcı olmaması ve ayrıntılı fizik bakı yapması • İstismarın nedenlerinin, sonuçlarının ve önlenmesinin araştırılması ya da araştırılmasına katkıda bulunulması • Hemşirelerin istismar ve ihmali önlemeye odaklanarak hemşirelik süreci ve planı geliştirmeleri, sosyal hizmet çalışanları ile yakın bir çalışma içinde olmaları • Her toplum şiddet olaylarına karşı hükümet programları, yasal düzenlemeler, medya, resmi ve gönüllü kuruluşlar, eğitim kurumları vb. aracılığıyla çalışmalar yapmalıdır.

Rol Bırakma Teorisi • Emeklilik ya da dulluk sonucunda bazı roller kaybolur. • Bu durum bireyin ailesine, mesleğine/işine ve topluma ait oluşluluğunu olumsuz olarak etkiler.

Sosyal destek, bireyin ilişkilerinin niceliği ya da niteliğinden çok, gereksinim duyduğu anda yardım alabileceği kişinin var olduğu algısıdır. Algılanan sosyal destek, bir anlamda, kişinin kendine biçtiği genel değerdir. Başkaları tarafından sevildiğini, sayıldığını, gerektiği zaman yardım bulacağını, ilişkilerinin doyum verici olduğunu düşünen kişinin algıladığı sosyal destek fazladır. Sosyal destek kapsamı içerisinde; duygusal destek; ilgilenme, empati, değer verme sayılabilir.

Akut bir hastalıktır tanımı diyabetes mellitus tanımı içinde yer almaz.