YAŞLILARLA SOSYAL HİZMET

Modernleşmeye kadar geleneksel kuralların işleyişi, yaşlı nüfusun genel nüfusa oranla az oluşu ve benzeri nedenlerle yaşlıların sorunlarına yönelik hizmetler toplumda fazla yük oluşturmamıştır. Öte yandan, geniş aile yapısının büyük bir oranda devam etmesi, kentleşmenin bugünkü boyutlara ulaşmamış olması, kültürel değerlerin canlılığı, sosyoekonomik sorunların azlığı ve gerek resmi, gerek gönüllü kişi ve kuruluşların yapmış olduğu hizmetler nedeniyle, toplumdaki yaşlı kesim bugünkü kadar sorun oluşturmamıştır.

Manevi-Dinî destek hizmetleri, çeşitli aktivitelerle yaşlı bireylere sunulur. Bunların bazıları şunlardır: Kutsal gün ve ayların kutlanması, dini sohbetler, ibadet ve dua zamanları, dini mekanları ziyaret, kutsal kitabın okunması, dini film ve müzik izleme/dinleme. E şıkkında ne tür film izlendiği ve ne tür müzik dinlendiği açık olmadığından doğru yanıt E şıkkıdır.

Türkiye’de yaşlılara yönelik sosyal politikalara son yıllarda hız verilmiş olup, bu sosyal hizmetleri aşağıdaki kurum ve kuruluşlar yürütmektedir:
• Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı
• Sağlık Bakanlığı
• Yerel Yönetimler
• Diyanet İşleri Başkanlığı
• Sivil Toplum Kuruluşları

Bu kurumlar içerisinde manevi destek hizmetleri resmî olarak tüm yurt çapında Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından yürütülmekte, gayr-i resmî olarak da Sivil Toplum Kuruluşları toplumda yaşlılara yönelik dinî faaliyetler yapabilmektedir. Doğru yanıt B şıkkıdır.

Dinî rehberlik: Bir kişinin, bir grubun veya bir toplumun inandığı din hakkında yol göstermek, aydınlatmak veya inandığı dinin gereklerini-ritüellerini yerine getirme hususunda rehberlik yapmaktır.

Manevi destek hizmeti veren personelin, faaliyetlerinde şu hususlara öncelik
vermeleri gerekir:
• Kişilerin manevi desteğe ihtiyacının olup olmadığının tespit edilmesi.
• Manevi destekte öncelikli amaç, bireyin manevi kaynaklarını harekete geçirmek
olmalıdır.
• Manevi destek; bireyin bakış açısını değiştirmek, inançlarından döndürmek değil, bunun yerine bireyin ifade ettiği gereksinimlerine yanıt vermek olmalıdır.
• Manevi destek hizmeti güvenilir ve duyarlı bir ilişki üzerine temellendirilmelidir.
• Personel, sabırla ve dikkatle dinlemesini iyi bilmeli ve yaşlılara hayatın anlam ve amacını bulmalarında yardımcı olmalıdır.

Doğru yanıt A şıkkında verilmiştir.

Amaç Yönelimli Yaklaşım: Bu gruptakiler, eğitim ve öğrenme faaliyetlerine önceden net olarak belirlenmiş amaçlarını gerçekleştirmek için katılırlar. Amaç yönelimli olan bireyler, her dönemde bir ihtiyacın anlaşılması ya da bir ilginin ortaya çıkmasıyla öğrenmeye yönelirler. Doğru yanıt B şıkkında verilmiştir.

Ülkemizde özellikle Diyanet İşleri Başkanlığı’nın yürütmüş olduğu yetişkin ve ileri yetişkin eğitim etkinlikleri cami ve Kur’an kursu merkezli olarak, Kuran’ı Kerim ve ilmihal öğretimi üzerinde yoğunlaşmıştır. Diyanet İşleri Başkanlığı dışında ise özel eğitim kuruluşları, sivil toplum kuruluşları bu yöndeki talepleri karşılamaktadırlar. Doğru yanıt C şıkkıdır.

Pratiğe yönelik bilgilerin öğretilmesi yaşlılar tarafından daha büyük ilgi görür. Dğru yanıt E seçeneğidir.

Günümüzde yaşlı bireylerin eğitim ihtiyaçları dikkate alındığında, onlara yönelik eğitimin geleneksel eğitim anlayışından bazı noktalarda farklılaştığını görmekteyiz. Modern zamanın değişen ihtiyaçları, eğitimde öncelikleri ve yöntemleri de değiştirmektedir.

A şıkkı dışında belirtilenler genel (geleneksel) eğitimin özellikleridir. Yetişkin eğitimi konu-muhteva bakımından problem merkezli bir eğitimdir. Doğru yanıt A şıkkıdır.

Yaşlı insanların;

Bu bağlamda her yönüyle sağlıklı yaşlanan bireye sunulacak manevi destekle, yaşamları süresince manevi yönünü güçlendirmesi, çevresinden dinî destek görmesi onun yaşam doyumunu artıran, mutlu ve huzurlu kılan faktörler arasındadır.

2016 TÜİK verilerine göre 65 yaş ve üzeri nüfus 6,6 milyon kişidir ve bu rakamın toplam nüfusa oranı %8,3 tür.

Maneviyat, geniş manada din (İslâm) ve dinî öğretiler şeklinde de tanımlanabilir. İnsanın sahip olduğu duygu, düşünce ve manevi haslet ve hislerin bütünüdür. Batı tarzı bir bakışta, maneviyatta mutlak anlamda dinî bir unsurun bulunması şart değildir. Ancak dinin ve dinî duyguların, maneviyatın büsbütün dışında olduğu da düşünülmemelidir. Doğru yanıt D'dir.

Manevi desteğin yeterince verilememesinde etkili olan pek çok faktörlerden bazılarıdır. Özellikle manevi danışmaların kişilikleri ve hayata olumlu yahut olumsuz bakışları bunda etkili olmaktadır. Doğru yanıt E'dir.

Yaşlılar bu dönemde yalnızlık duygusunu pekiştirmek için değil yalnızlık duygusundan uzaklaşmak için dini inançlardan yararlanırlar. Doğru yanıt D'dir.

Din, başa çıkma sürecinin bir sonucu olabilir. İnsanların başından geçen acı tecrübeler, hastalıklar, felaketler onları Tanrı’ya (Allah’a) ve dinî pratiklere yönlendirebilir. Doğru yanıt A'dır.

Yaşlanma döneminde bilişsel gelişim açısından güç yitimi söz konusu olsa bile, yaşlılar da öğrenmeye devam edebilirler. Çünkü öğrenmede anahtar kelime zekadan çok “ilgi”dir. Gençler ve yaşlılar arasında zaman önemli bir faktör olmadığında, öğrenmenin gerçekleş­mesinde de önemli bir fark yoktur. Yaşlılara yeterli zaman verilirse onlar da rahatça öğre­nebilirler. Bazı araştırmacılar zihinsel açıdan yaşlılığın bütünüyle bir “gerileme dönemi” olmadığı, tecrübe ve öğrenmeye dayalı birikimli zekânın yaş ilerledikçe arttığı yönünde tespitlerde bulunurken kimi araştırmalarda da dil kullanma yeteneği, bellek, dikkat ya da konsantrasyon gibi alanlarda yaşlandıkça işlev bozuklukları olduğu ve özellikle yaratıcılık gerektiren alanlarda temel yaratıcılık yeteneklerini korusalar da çok kaliteli ürünler ver­mede yaşlıların zorlandığı belirtilmektedir. Doğru yanıt B’dir.

Yaşlılıkta görülen bazı psikososyal rahatsızlıklar şöyledir:

Yaşlılıkta iletişim imkânı ve becerisi azalır.

Emeklilikle beraber yeni sosyal roller edinilir.

Denetimi kaybetme korkusu ortaya çıkar.

Kimlik duygusunu kaybetme korkusu söz konusudur.

Gerileme korkusu vardır.

Sözlükte maneviyat kelimesi; maddî olmayan manevi şeyler (görülmeyen, duyularla se­zilebilen, soyut, tinsel) olarak tanımlanır. Günümüzde bütüncül manevi destek hizmeti kapsamında yaşlı, engelli veya kronik hastalara yönelik olarak uygulanan bakım hizmetleri, yaşlı bireylerin maneviyatını (kişisel gelişimlerini, morallerini) güçlendirmeyi, hayata bağlılıklarını artırmayı, iç (manevi) dünyalarıyla barışık olmalarını, manevi sapmaları ve korkuları gidermeyi amaçlayan sosyal nitelikli ve
insan odaklı destek hizmetidir. Doğru yanıt A’dır.

Manevi-Dinî destek, ABD ve birçok Avrupa ülkesinde genel sağlık hizmetlerinde ve evde veya kurumda bakım hizmetlerinde önemli bir role sahiptir. Manevi-Dinî destek hizmetleri, çeşitli aktivitelerle yaşlı bireylere sunulur. Bunların bazıları şunlardır:

Kutsal gün ve ayların kutlanması

Dini sohbetler

İbadet ve dua zamanları

Dini mekanları ziyaret

Kutsal kitabın okunması

Dini film izleme ve dini müzik dinleme

 Doğru yanıt A’dır.

Bu tanım, D şıkkındaki korkunun tanımıdır.