YENİ TOPLUMSAL HAREKETLER

Daha çok kadın-erkek “eşitliği”ne vurgu yapması ile, kadınların “farklılıkları”nı vurgulayan Fransız Feminizmi’nden ayrılan Anglo-Amerikan feminizmi, kadınların eğitimi gibi toplumsal-kültürel konulara odaklanmıştır. Doğru cevap B'dir.

Kadın-erkek farklılıkları konusuna edebiyat alanı dışından yaklaşan Fransız feministi Simone de Beauvoir’in (1908-1986), 1949 yılında yayınladığı İkinci Cinsiyet (Le deuxième sexe, Fransızca parçalar olarak 1947, İngilizce çeviri, 1953), aynı zamanda Marksist/Sosyalist feminizmin klasiklerinden biri olarak da sayılır. Doğru cevap A'dır.

Fransız feminizminin bir başka önemli özelliği ise, 1968 öğrenci hareketlerinden sonra oluşan ve daha çok Marksist ve Maoist fikirlerden beslenen sol eğilimli bir ortamda özellikle Avrupa’daki felsefe akımlarının etkisinde filizlenmiş oluşudur
(Moi, 1985: 95). Ayrıca Fransız feministler Fransız felsefeci Jacques Derrida’dan ve Jacques Lacan’dan etkilenmişlerdir. Doğru cevap A'dır.

Radikal-liberal feministler genellikle 1960’larda ve 1970’lerde ilgi gören fikirleri savunmaktadırlar. Buna göre, kadınların doğurganlık özelliği onların tamamen insan olarak gelişimini engellemektedir. O yüzden kadınların bazı erkeksi özelliklere sahip
olmaları gerekir. Bu grupta yer alanlar erkekler ve kadınlar arasındaki temel farklılıkları biyolojik temeller ekseninde değerlendirirler ve kadın doğurganlığını temel bir engel olarak görürler. Doğru cevap C'dir.

Diyaspora:
Vatanlarından uzak başka memleketlerde yaşayan göçmen gruplar için kullanılan genel tanımlama (Lavenda ve Schultz, 2007: 197). Örneğin Almanya’da Türk diyasporası, Fransa’da Ermeni diyasporası, ABD’de İran diyasporası gibi.

Bu tanıma göre doğru cevap B'dir.

Muhiddin, Cumhuriyet’in ilanından önce, cumhuriyet rejimini kadın haklarının alınması için çok uygun bir zemin olarak görmüştür. 1923 yılında kurulan Kadınlar Halk Fırkası programında kadınların milletvekili, hatta asker olması talepleri
yer alsa da, bu talepler aşırı bulunduğu için, parti kapatılır (Zihnioğlu 2003). Doğru cevap C'dir.

Cinsel yönelim, bireyin hangi cinsiyete/cinsiyetlere yönelik cinsel ve/veya duygusal hisler beslediğini ifade ederken, cinsel tercih, bireyin tercihen yaptığı bilinçli bir edimi ifade eder. Eşcinsellik, heteroseksüellik, biseksüellik birer cinsel yönelimdir. Genel yargının aksine iradi bir “tercih” değildir ve değiştirilemeyeceği kabul edilir (Güner, 2011: 5-6). Doğru cevap D'dir.

Kendisini karşı cinsten biri olarak tanımlayan kişi. Kişi erkek olduğu halde kadın
olmayı isteyebilir, kadın olduğu halde erkek olmayı isteyebilir. Ancak transseksüel,
daha çok ruhsal eğilimler için belirleyici bir kelimedir. Kişinin davranışlarından
çok iç dünyasında kendisini karşı cinsten biri gibi görmesi, hissetmesidir. Bu yüzden transseksüel bireyleri dış görünüşlerinden belirlemek söz konusu değildir.
Transseksüellik cinsiyete dair kimliği ifade eder; bireylerin cinsel yönelimi ile alakası
yoktur. Transseksüel bir birey, heteroseksüel, biseksüel veya eşcinsel olabilir. Doğru cevap E'dir.

1996 yılında, Ankara’da, başından beri kadın hareketi içinde bulunan kadınlar tarafından kurulan bir kadın kuruluşu. Amacı kadın kuruluşları ve kadın hareketine duyarlı kişiler arasında iletişim, işbirliği ve dayanışmayı arttırmak, onların deneyimlerini genç kuşaklara aktarmak, ulusal ve uluslararası bir iletişim ağı oluşturmaktır (Kardam ve Ecevit 2002). Buna göre doğru cevap C'dir.

De Beauvoir’ın kadın doğasını reddeden ve toplumsal olarak kadın olunduğunu belirten cümlesi, “kadın doğulmaz, olunur,” bir anlamda toplumsal cinsiyet kavramının ilk formülasyonu olarak sayılabilir. Doğru cevap A'dır.

Feminist teorinin en temel kavramlarından biri olan kamusal/özel alan ayrımı Yunan felsefesinden gelen bir ayrım temelinde şekillenmiştir: Siyasetin kamusal dünyası ile aile ve ekonomik ilişkilerin özel dünyası. Modern sosyolojide bu ayrım, ev ile işin ayrılmasına ve toplumsal cinsiyete dayalı geleneksel işbölümünün uygulanmasına gönderme yapmaktadır (Marshall, 1999: 380). Ancak bu ayrım da feministler tarafından yeterli bulunmamaktadır. Doğru cevap E'dir.

Özellikle edebiyat odaklı gelişen ve daha çok kadın yazını (écriture feminine) olarak tanımlanan, metinsel tasarımı öncelikli olarak çalışma konusu yapan Fransız feminizmi, kendisini “farklılık” kavramı etrafında organize etmiştir. Doğru cevap A'dır.

Buna göre, kadınların doğurganlık özelliği onların tamamen insan olarak gelişimini engellemektedir. O yüzden kadınların bazı erkeksi özelliklere sahip olmaları gerekir. Doğru cevap B'dir.

Maddeci feminizm olarak da bilinen Marksist feminizm, kapitalist toplumsal organizasyonlarda toplumsal cinsiyet analizleri yaparken Marksist teoriden beslenmektedir. Marksist feminizm, kadınların özgürleşmesini ekonomik sistemin yeniden organizasyonunda ararken, ataerkillik ve kapitalizm arasındaki ilişkiye odaklanır. Bu anlamda kapitalizm içindeki işgücü dağılımı kadının ikincil durumundaki temel sorun olarak görülmektedir (kadının ev içinde, erkeğin ev dışında çalışması). Marksist feminizm kaynaklı eleştirel bir bakış açısı metinsel olduğu kadar, temsili toplumsal ilişkileri de kapitalist ilişkilerden kaynaklanan gelir eşitsizliğinde görmektedir. Kadın-erkek eşitsizliği kapitalist düzen sona ermeden son bulmayacaktır. Doğru cevap B'dir.

Kadınların politik olarak erkeklerle eşitliğinin sağlanması, aile içi şiddetin ve cinsiyete dayalı işbölümünün ortadan kaldırılması gibi konular gündemin öncelikli maddeleri olmuştur. Doğru cevap B'dir

1990 sonrasında gelişen feminist hareket III. Dalga Feminizm olarak adlandırılmaktadır. Bu tarihe değin ayrılmamış olan Türkiye’de feminizm, daha çok Türk feminizmi olarak okunmuş ve Kürt kadınlarının feminist talepleri de yeteri kadar değerlendirilememiştir. 1990’larda ayrıca, Türkiye’de Kürt kadınlarına yönelik sivil toplum hareketleri oluşmuş ve Kürt kadınlarıyla ilgili yayıncılık yapılmaya başlanmıştır. Örneğin 1997’de kurulan, Jiyan (Hayat), Kürt kadınlarına danışmanlık yapmasına ek olarak, Kürt kadınlarını bir araya getirmeyi ve Kürt olarak politika içinde yer almaları konusunda onlara yardımcı olmayı hedeflemiştir . Bundan başka, Kürt feministler 1996-2000 yılları arasında Roza, Jujin ve Jinı Jiyan 1998 adlı dergileri yayınlamışlardır. Doğru cevap E'dir.

Antropolog Matthew Guttman, yeni cinsiyet çalışmalarında “erkeklik” teriminin kullanımları üzerinde dururken bu kavramı dört farklı gösterge alanını belirlemektedir: 

1. Erkek kimliği 

2. Erkeklik 

3. Erkeksi nitelikler 

4. Erkeklik rolleri 

Doğru cevap C'dir.

Genel anlamıyla eşcinsellere ilişkin olumsuz duygu, tutum ve davranışlar olarak tanımlanır. Homofobi, kişisel bir korku ve irrasyonel bir inanç olmanın çok ötesinde kültür ve anlam sistemleriyle, kurumlar ve toplumsal geleneklerle ilişkili olarak ele alınması gereken politik bir alanda oluşan, gruplar arası bir sürece işaret eder. Homofobi, daha bireysel (kişilik, benlik algısı, bilişsel yapılar vb.) süreçlerin de etkilediği, eşcinsellerin ve biseksüellerin bir dış grup olarak kavramsallaştırılması sonucunda oluşan ve belirli stereotiplerin eşlik ettiği bir gruplar arası ilişki ideolojisi olarak görülebilir. Homofobik ideoloji kendiliğinden kişisel bir özellik olarak değil, belirli bir sosyo-kültürel bağlam içinde oluşur. Kültürel ve bireysel koşullar ve süreçlere dayalı bütün köklerine rağmen pek çok toplumsal psikolog, homofobinin ırkçılık ve seksizm (cinsiyetçilik) bağlantıları içinde anlaşılabileceğini düşünür. Doğru cevap B'dir.

Kadın emeği kavramınin feminist çalışmalarda kullanılmaya başlanması, 1980’li yılların ortalarına rastlar. Doğru cevap C'dir.

Yoksulluk ve kadınlar arasındaki kavramsal ilişkiyi değerlendirmede önemli bir kavram, “yoksulluğun kadınlaşması” kavramıdır. Diane Piarce tarafından ilk olarak 1978 yılında kullanılmış ve araştırmacı 1970’li yıllarda ABD’de yoksulların 2/3’ünü kadınların oluşturmasına ve zaman içinde kadınların işgücüne katılım oranındaki artışa rağmen 1950-70 arasında kadınların ekonomik konumlarının giderek kötüleşmesine dikkat çekmek üzere kullanmıştır. Doğru cevap B'dir.