YENİ TOPLUMSAL HAREKETLER

Klasik liberal kuram uyarınca, demokratik-hukuk devleti çerçevesinde medyanın yasal her tür birlik ve hareketin seslerini duyurmaları yönünde yapacağı ‘nesnel’ yayınla toplumsal yaşamda ‘dördüncü güç’ olma işlevini yerine getireceği varsayılmaktadır”. Doğru cevap B'dir.

Alternatif medya “ana akım medyaya muhalif, radikal, anarşist, anti-otoriter, anti-hiyerarşik, kâr amacı gütmeyen ve ana akım medyada göremediğimiz haberlerin görüldüğü, temsil edildiği mecra”dır. İnceoğlu, ekolojist hareketler, eşcinsel hareketler, anarşist hareketler ve feminist hareketler gibi oluşumları alternatif medyanın sahip çıktığı hareketler olarak göstermektedir. Doğru cevap E'dir.

İnternetin toplumsal hareketler üzerine etkisine fırsatçı yaklaşanlar:
İnternetin iktidar sahipleri tarafından yönlendirilmesine ve geniş kesimlerin dışlanmasına rağmen, sunduğu imkânlar nedeniyle etkili bir mücadele aracı olabileceğini savunurlar. Ancak diğer taraftan her türlü baskı ve engellemeye rağmen internetin bir mücadele alanı olarak kabul ederler. Doğru cevap D'dir.

Yerelde başlayan bir hareketin küresel ağlar aracılığıyla uluslararası bir boyut kazanmasına ilişkin önemli bir örnek 2011 yılında başlayan “Occupy” eylemleridir. Küreselleşme karşıtı olan bu eylemler yeni iletişim teknolojilerinin kullanılmasıyla, ABD ve Batı Avrupa kentlerinde etkin eylemler haline gelmişlerdir. Doğru cevap C'dir.

Özdüşünümsellik: İnternet ekseninde örgütlenen yeni toplumsal hareketler özdüşünümsel hareketlerdir. Hareket olarak, bireyler olarak sürekli kim oldukları, ne istedikleri, neye ulaşmak istedikleri, nasıl bir demokrasi ve toplum diledikleri, özellikle
özerklik ve bağımsızlığın siyasi olarak devredilmesi açısından değiştirmek istedikleri sistemin mekanizmalarını kendi içlerinde yeniden üreterek başarısızlığa uğrayan birçok hareketin düştüğü tuzaklara düşmemek, girdiği açmazlara girmemek için neler yapmaları gerektiğini kendilerine sürekli sorarlar. Doğru cevap D'dir.

Rheingold, sanal cemaat (virtual community) kavramını ilk defa 1987’de yayımladığı “ Sanal Cemaatler: Fikirlerin Bilgisayar Duyurusu Panosu Üzerinden Değiş Tokuşu (Virtual Communities: Exchanging Ideas through Computer Bulletin Boards)” isimli makalesinde kullanmıştır. Rheingold aynı zamanda bu alanda en çok tanınan kitaplardan birisinin yazarıdır. Ona göre sanal cemaatler: “Kişisel ilişkiler ağının yaratılması için yeterli sayıda insan biraraya geldiğinde, networkler (internet) vasıtasıyla yaratılan sosyal gruplardır” Doğru cevap A'dır.

Bir topluluğun sanal cemaat olarak değerlendirilebilmesi için Dawson bazı koşulların oluşması gerektiğini ifade etmiştir. Bunlar;
1. Üyeler arasında etkileşimin olması,
2. Üyeler arasındaki etkileşimin devamlılık arz
etmesi,
3. Üyelerin sabit bir kullanıcı adı (Nick) sahibi olması,
4. Üyeler üzerinde sosyal kontrolün bulunması,
5. Sitedeki interaktivitelerin üyelerin ilgi alanlarına uygun olması,
6. Paylaşılan düşünce veya aktivitelerin açık
alanda yapılması,
7. Herkesin olmasa bile makul sayıdaki üyenin katılım sağlaması şeklinde sıralanabilir

Doğru cevap B'dir.

“Aktivizm, bir grup insanın kurum ve kuruluşlar üzerinde baskı yaratarak sorunlu
gördükleri politikaları, uygulamaları ya da durumları değiştirme süreci olarak tanımlanır. Doğru cevap C'dir.

Diğer taraftan, hack yöntemiyle elde edilen gizli bilgilerin şantaj, para koparma gibi amaçlarla kullanılması hacktivism değildir. Teröristlerin hükümetleri dize getirmek
için yaptıkları yıkıcı hack faaliyetleri de hacktivism değil, siber terörizmdir. Bu konuda son yıllarda çeken bir örnek 2003 yılında oluşan Anonymous isimli topluluktur. “Bu topluluktaki kişilerin gerçek kimlikleri kamuoyunda bilinmiyor.“4chan” gibi platformlarda bir araya gelen hackerlar interneti politik protesto amacıyla kullanmaya başlayınca “hacktivism” kavramıyla da tanışmış olduk. Doğru cevap C'dir.

Dijital aktivistlerin toplumsal sorunlara ses getirebilmek, amaçları uğruna mücadele edebilmek ve ortak tepki geliştirebilmek için dijital olarak organize olmalarında önemli bir etkendir. Son yıllarda bu tip girişimler için en çok kullanılan platform change.org’dir. “Change.org, belirli konularda imza kampanyaları düzenlemek noktasında dünyanın belki de en büyük sivil toplum dayanışma mecrası olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap E'dir.

İnceoğlu’na (2010) göre alternatif medya “ana akım medyaya muhalif, radikal, anarşist, anti-otoriter, anti-hiyerarşik, kar amacı gütmeyen ve ana akım medyada göremediğimiz haberlerin görüldüğü, temsil edildiği mecra”dır. İnceoğlu, ekolojist hareketler, eşcinsel hareketler, anarşist hareketler ve feminist hareketler gibi oluşumları alternatif medyanın sahip çıktığı hareketler olarak göstermektedir.

Alternatif medyanın gerçek hayatta bir karşılığı var mıdır? Bunun için deneyimli gazeteci Ruşen Çakır’ın alternatif medya girişimini incelemek faydalı olacaktır. Çakır, uzun yıllar çalıştığı ana akım medyadan ayrılarak 2015 yılında internet üzerinden bireysel haber yayınları yapmaya başladı. Bir Periscope hesabıyla başlattığı girişim daha sonra bir haber platformu olarak görülebilecek olan Medyascope.tv’ye dönüştü. “Çünkü özgür” sloganını benimseyen platform bağışlarla yayın hayatına devam ediyor. Bu oluşum hem bir alternatif medya örneği hem de yeni iletişim teknolojilerinin tüm boyutlarını yayıncılık anlayışının merkezine koyan, yapım anlamında ise profesyonel veya amatör gibi ayrımları dikkate almayan bir platform örneğidir.

Türkiye’de radyo ve televizyon yayınları 1994 yılında yapılan Anayasa maddesi değişikliğine kadar devlet tekeline aitti.

Yerelde başlayan bir hareketin küresel ağlar aracılığıyla uluslararası bir boyut kazanmasına ilişkin önemli bir örnek 2011 yılında başlayan “Occupy” eylemleridir. Küreselleşme karşıtı olan bu eylemler yeni iletişim teknolojilerinin kullanılmasıyla, ABD ve Batı Avrupa kentlerinde etkin eylemler haline gelmişlerdir.

Arap Baharı esnasında sosyal medya yalnızca yaşananların hızlı ve sansürsüz aktarılmasını sağlamamış, aynı zamanda eylemlerin organize edilmesi için de önemli bir rol oynamıştır. Mısırlı devlet yetkililerinin 27 Ocak 2011 tarihinde sosyal medya araçlarına erişimi kesmesi durumun ciddiyetini gözler önüne sermiştir.

Mısırlı devlet yetkililerinin 27 Ocak 2011 tarihinde sosyal medya araçlarına erişimi kesmesi durumun ciddiyetini gözler önüne sermiştir. Bu olay sosyal medyanın yeri geldiğinde iktidar tarafından engellenebildiğini fakat alternatif çözümlerin de buna karşı hemen geliştirilebildiğini ortaya koymuştur (örneğin, Mısır’daki protestocuların sosyal medyaya erişimin engellenmesinden sonra geniş bant yerine çevirmeli ağ bağlantısına dönerek internet erişimini sağlaması).

2011 yılında Avrupa’yı kasıp kavuran ekonomik krizin önemli ölçüde etkilediği ve işsizlik oranının %22’ye ulaştığı İspanya’da sosyal medya üzerinden örgütlenen bir grup gencin başlattığı “Indignados” (Öfkeliler) hareketi kısa sürede Avrupa’nın birçok metropolüne sıçramış ve zamanla tabandan örgütlenen siyasi partilere evrilmiştir.

Zaman dışı zaman, öfke kıvılcımları, özdüşünümsellik ve programsızlık ağ toplumundaki toplumsal hareketlerin ortak özellikleri arasında yer alır. Bu özellikler arasında liyakatsizlik gibi bir kavram bulunmamaktadır.

Üyelerin tamamının katılım sağlaması bir topluluğun sanal cemaat olarak değerlendirilebilmesi için oluşması gerekli olan koşullar arasında yer almaz. Herkesin olmasa bile makul sayıdaki üyenin katılım sağlaması yeterlidir.

19. yüzyılın basılı kültür, 20. yüzyılın elektronik kültür ve 21. yüzyılın da dijital kültür olarak adlandırılmasıyla; dijital kültürün neyi ifade ettiği ve içeriğinde neleri barındırdığı sorusu karşımıza çıkmaktadır. 1990’ların sonu ile gelişen dijital teknolojiler son zamanlarda giderek popülerleşmiş bir tanım olarak önümüze gelmiştir.