YENİLİK YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 3

Yenilik modelleri öncelikle doğrusal ve doğrusal olmayan modeller olarak ikiye ayrılmaktadır. Doğrusalmodeller; teknoloji merkezli ve pazar merkezli yenilik modellerinden oluşurken, doğrusal olmayan modeller; eşleştirme modeli, interaktif (etkileşimli) model ve sistemik ve öğrenen ağ modeli olmak üzere üçe ayrılmaktadır.

İlk büküm noktası, zaman içerisinde yeniliğin ticari değerini gören girişimcileri temsil etmektedir. Girişimciler yeniliğin ticari değerini gördüklerinde ve yenilik etrafında bir iş kurmayı denediklerinde “S” eğrisindeki ilk büküm noktası oluşur. Bu aşamanın özellikleri; şüphe, yanılma, hayal kırıklıkları, korku, uyumsuz sistemler ve bir standardın olmamasıdır.

Beşinci kuşak yenilik modelinde; ağ tabanlı sisteme, sistem entegrasyonuna ve iletişim altyapısına daha fazla odaklanma söz konusudur. İnternet, küreselleşme ve açık yenilik kavramının ortaya çıkışı ile birlikte dördüncü kuşak modeli yeni bir kuşağa doğru harekete geçmiştir. Beşinci kuşak yenilik modeli, yenilik sürecinin sistematik doğasını gösterirken, karşılıklı ilişkiler ve geri besleme döngüsü de süreç karmaşıklığını yansıtmaktadır.

Eş Zamanlı İlişki Modelleri 1980-1990 dönemlerinde Pazarlama ve Ar-Ge çalışmaları sonucunda ortaya çıkmıştır.

Rogers (2005)’e göre, bir yeniliğin zamanla belirli kanallar aracılığıyla sosyal sistemin üyeleri arasında yayılmasını sağlayan bir süreç olan difüzyon; yeni fikirler icat edildiği, yayıldığı, benimsendiği ya da reddedildiği zaman belirli sonuçların oluşmasına öncülük eder ve böylelikle sosyal değişiklikler meydana gelir. Difüzyon’un dört ana bileşeni vardır. Bunlar; yenilik, iletişim kanalları, zaman ve sosyal sistemdir.

İletişim Kanalları: İletişim, katılımcılar tarafından üretilen bir bilginin, ortak bir anlama noktasına ulaşabilmek için diğer katılımcılar arasında tahsisini içermektedir. Difüzyon
çoğunlukla bir iletişim türüdür ve buradaki mesajlar yeni fikirler ile ilgilidir. Difüzyon sürecinin özü, bir veya birden fazla kişinin yeni bir fikir üzerine bilgi alış-verişidir.

"Daha iyi bir iş modeli geliştirmek, pazara ilk olarak girmekten daha iyidir" prensibi  açık yenilik modeline aittir. Kapalı yenili modeli "Pazar için bir yeniliği ilk olarak getiren şirket ilk
kazanan olacaktır." prensibini benimser.

Girişimcileri diğer iktisadi aktörlerden ilk ayıran 18. yüzyılda Richard Cantillon olmuştur. Cantillon iktisadi aktörleri üç sınıfa ayırmıştır: Finansal açıdan bağımsız olan toprak sahipleri, piyasada kâr elde etmek amacıyla riski üstlenen girişimciler ve sabit gelir karşılığı çalışan işçiler.

"Araştırmadan kâr elde etmek için, onu bizim başlatmamız gerekmez" prensibi açık yenilik modeline aittir. Diğerleri kapalı yenilik modelinin benimsediği prensiplerdir.

Doğrusal Modeller 2: Çıkış noktası pazarın ihtiyaçlarıdır. Pazarın ihtiyaçları yeniliklerin kaynağıdır. Ar-Ge pazarın ihtiyaçlarına cevap vermede reaktif bir role sahiptir.

OECD ve Avrupa Komisyonu’nun birlikte yayınladığı Oslo Kılavuzu’nda yenilik, “işletme içi uygulamalarda, işyeri organizasyonunda veya dış ilişkilerde; yeni veya önemli derecede iyileştirilmiş bir ürün (mal veya hizmet), veya süreç, yeni bir pazarlama yöntemi ya da yeni bir organizasyonel yöntemin uygulanması şeklinde tanımlanmaktadır. Mevcut ürün ve süreçlerin farklı alanlara uygulanması yenilik kapsamına girmemektedir. Doğru cevap C'dir.

Yenilik; yeni ürünler, yeni üretim yöntemleri, yeni üretim kaynakları, yeni pazarların keşfi ve yeni örgütlenme şekillerinin oluşturulması olarak Joseph Alois Schumpeter tarafından beşe ayrılmaktadır. Schumpeter yenilik kavramı ile ilgili yaptığı araştırmalar ile literatürde yenilik kavramının öncülerinden biri olarak yenilik kavramı ile özdeşleşmiştir. Doğru cevap D'dir.

Utterback ve Abernathy tarafından 1978 yılında geliştirilen dinamik yenilik modeli bir endüstride ve bu endüstrideki firmalarda yer alan dinamik süreçler ile ürün ve süreç yeniliğinin değişim oranlarını açıklamaktadır. Doğru cevap A'dır.

Dikey eksende adapte olanların kümülatif sayısı (ya da alternatif olarak ürün performansı), yatay eksende ise zamanın yer aldığı "S Eğrisi Modeli" Richard Foster tarafından ortaya koyulmuştur. Doğru cevap A'dır.

Şekil ile ifade edilen model doğrusal olmayan yenilik modellerinden eşleştirme modelidir. Eşleştirme modelinin arkasında, pazarlama ve Ar-Ge’nin sıkı bir şekilde eşleştirilmesi vardır. Bu modelde Ar-Ge ve pazarlama dengeli bir rol oynar. Doğru cevap B'dir.

Yenilik modelleri öncelikle doğrusal ve doğrusal olmayan modeller olarak ikiye ayrılmaktadır. Doğrusal modeller; teknoloji merkezli ve pazar merkezli yenilik modellerinden oluşurken, doğrusal olmayan modeller; eşleştirme modeli, interaktif (etkileşimli) model ve sistemik ve öğrenen ağ modeli olmak üzere üçe ayrılmaktadır.

Teknoloji itme modelinde Ar-Ge çalışmaları sonucu ortaya çıkan fikirler imalat yoluyla ürüne
dönüşür. Bu ürünler son olarak pazarlama ve satış yoluyla potansiyel tüketicilere ulaşır.

Doğrusal olan yenilik modelleri 1950-1980 yılları arasında kullanılırken; doğrusal olmayan yenilik modellerin kullanımı 1980 yılından günümüze kadar devam etmektedir. Doğrusal olmayan modeller ise, 1980 yılından itibaren sırasıyla eş zamanlı ilişki modelleri, interaktif modeller ve sistemik ve öğrenen ağ modeli şeklindedir. Bu nedenle 2000'li yıllar ve sonrasında kullanılan yenilik modelin "Sistematik ve Öğrenen Ağ Modeli" olduğu söylenebilir.

Yeniliğin yayılımının dört ana bileşeni vardır. Bunlar; yenilik, iletişim kanalları, zaman ve sosyal sistemdir.

Yenilik modellerini, bu modellerin belirli ortak ve benzer özellikleri ile bunların çevreyle ilişkisi dikkate alınarak açık ve kapalı yenilik modelleri olarak da iki ayrı kategoride incelemek mümkündür. Özellikle doğrusal ve eş zamanlı ilişki modellerinin daha çok dışa kapalı, interaktif ve sistemik öğrenen ağ modellerinin ise dışa açık bir yapılarının olduğu görülmektedir.