YÖNETİM BİLİMİ I - Deneme Sınavı - 8

Ortaya konan her türlü görev, iş ve iş grubuna ilişkin tanımların yapılması, örgüt şeması ile ilgili bir cevap değildir.

Fonksiyonel bölümlendirme en geleneksel bölümlendirme yaklaşımı olarak kabul edilmektedir.

Matriks temeline göre bölümlendirme diye birşey yoktur. Matriks örgüt yapısı vardır.

Örgütlerin kendi yaptıkları temel işe yoğunlaşmaları ve temel işleri dışındaki diğer işleri, bu konuda uzman başka örgütlerden temin etme yoluna girmeleri, örgütlerin ister istemez, belli şebekelerin parçaları olmasını gerekli kılmıştır.

Örgüt, belli sınırlar çerçevesinde, ortak bir amaç etrafında toplanmış, iki veya daha fazla bireyden oluşan yapısal bir bütündür. Örgütleme kâr, devamlılık ve sosyal fayda gibi örgütsel amaçlara ulaşılabilmesi için yapılması gereken işlerin ve bu işleri yapacak kişi ve/veya bölümlerin belirlendiği, işlerin yapılması adına uyumlu bir çalışma ortamının yaratıldığı ve söz konusu bu işlerin yapılabilmesi için gerekli olan maddi ve beşeri kaynakların örgüt bünyesine uygun yayılımının sağlandığı bir süreçler bütünüdür.

Biçimsel olmayan örgütler, bireylerin başkalarıyla bir arada olma isteklerine dayanan sosyal bir güdüyle ortaya çıkmaktadır. Biçimsel olmayan örgütlerin oluşumunda, benzer yörelerin insanı olmak, belli alanlarda çıkar birliği etmiş olmak, benzer mesleklerde çalışıyor olmak veya bazı konularda fikir birliğine varmış olmak gibi nedenler rol oynamış olabilir. Biçimsel olmayan örgütlerin, herhangi bir resmî dayanağı yoktur. Biçimsel olmayan örgütler, biçimsel örgütler bünyesinde var olabilecekleri gibi, böyle bir ortam olmadan da oluşabilirler. Örgütsel anlamda biçimsel olmayan örgütler, yöneticiler tarafından dikkatle izlenmeli ve varlıklarından haberdar olunmalıdır. Biçimsel örgütün, örgütsel amaçlar doğrultusunda yöneltilmesi etkili bir liderin en önemli özelliklerinden biridir. Liderlik sürecini başarıya ulaştıran en önemli ön koşullardan birisi, biçimsel olmayan örgütü doğru analiz edebilmektir.

Biçimsel örgütler sosyologlar tarafından üç alt başlık altında incelenmektedir: • Birincil Örgütler: Kamu kuruluşları, • İkincil Örgütler: Kâr, kazanç ve büyüme amaçlı özel sektör örgütleri, • Üçüncül Örgütler: Sivil toplum örgütleri.

Bu mevkiler arasında yakın ilişki ve benzerlik olanlarının bir araya getirilerek bölümlerin oluşturulmasıdır doğru olan. Tek bölümde toplanma koşulu yoktur

Komuta yetkisi, bir işin yapılabilmesi için üstün asta doğrudan emir verebilme yetkisi olarak tanımlanmaktadır. Bu yetki, örgütsel hiyerarşide, üsten alta doğru bir yayılım göstermektedir. Bu nedenle hiyerarşik yetki olarak da anıldığı görülmektedir. Astüst veya amir-memur arasındaki yetki ilişkileri, komuta yetki kaynaklıdır.

Örgüt şemaları kendi içinde simetrik ve dengeli olmalıdır

Uzmanlaşmadan Yararlanma-Denetimi Kolaylaştırma-İşe Gereken Önemi Verme Zorunluluğu-İşletmedeki Koşulları Dikkate Alma Zorunluluğu-Harcamaların Azaltılması

Biçimsel örgütler, ortak özellikleri daha fazla olan bireylerden oluşmaktadır. Biçimsel örgütler, önceden belirlenmiş kurallara göre oluşmakta ve belli kurallar çerçevesinde faaliyetlerini sürdürmektedirler. Bu tür örgütlerin, belli bir hiyerarşileri, görev dağılımları ve işleyiş süreçleri vardır. Biçimsel örgütlerin faaliyetlerinde genellikle süreklilik göstermeleri beklenmektedir. Bu tür örgütlerde, bireyleri bir araya getiren temel unsur, beşeri ilişkiler değil, örgütsel amaçlardır. Biçimsel örgütlerin yönetsel süreçleri planlanmakta, örgütlenmekte, yöneltilmekte ve denetime tabii tutulmaktadır. Biçimsel olmayan örgütler ise, bireylerin başkalarıyla bir arada olma isteklerine dayanan sosyal bir güdüyle ortaya çıkmaktadır. Biçimsel olmayan örgütlerin oluşumunda, benzer yörelerin insanı olmak, belli alanlarda çıkar birliği etmiş olmak, benzer mesleklerde çalışıyor olmak veya bazı konularda fikir birliğine varmış olmak gibi nedenler rol oynamış olabilir. Biçimsel olmayan örgütlerin, herhangi bir resmî dayanağı yoktur. Biçimsel olmayan örgütler, biçimsel örgütler bünyesinde var olabilecekleri gibi, böyle bir ortam olmadan da oluşabilirler. Örgütsel anlamda biçimsel olmayan örgütler, yöneticiler tarafından dikkatle izlenmeli ve varlıklarından haberdar olunmalıdır. Bu bilgilere göre doğru cevap A seçeneğidir.

Doğru cevap C seçeneğidir. Çünkü 'örgütleme', daha basit bir tanımlamayla, iki veya daha fazla bireyin, ortak bir amaca erişmek için aralarında oluşturdukları bağlar olarak düşünülebilir.

Komuta yetkisi, örgütsel hiyerarşide, üsten alta doğru bir yayılım göstermektedir. Bu nedenle komuta yetkisi hiyerarşik yetki olarak da düşünülebilir. Ast-üst veya amir-memur arasındaki yetki ilişkileri, komuta yetki kaynaklıdır. Buna göre doğru cevap B şıkkıdır.

İlk dört madde bir örgütte yetki devrinden sağlanabilecek faydalar arasındadır. V. maddede belirtilen çalışma koşullarının iyileştirilmesi ifadesi sadece çalışanları ilgilendiren ve örgütsel bir amaca hizmet etmeyen bir durumdur. Buna göre doğru cevap E seçeniğidir.

Örgüt şemalarında üst seviyelerdeki birimler ile ilgil yapılan gösterimler büyük, alt seviyelerdeki birimler ise küçük çizimlerle temsil edilmelidir. Buna göre doğru cevap E seçeneğidir.

Örgütsel tasarım sürecinde uyulması gereken örgütleme ilkeleri şunlardır: • Amaç birliği ilkesi • Verimlilik ilkesi • Yönetim alanı ilkesi • Hiyerarşi ilkesi • Komuta birliği ilkesi • İş bölümü ve uzmanlaşma ilkesi • Görevlerin tanımlanması ilkesi • Ayrıklık ilkesi Bu ilkeler arasında planlama ilkesi bulunmadığından doğru cevap C seçeneğidir.

Çıktı ve süreç temelli bölümlendirme yaklaşımlarına verilebilecek en sık biçimlendirme örnekleri şunlardır: • Ürün temeline göre biçimlendirme • Bölge temeline göre biçimlendirme • Müşteri temeline göre biçimlendirme • Süreç veya makine temeline göre biçimlendirme • Zaman tüneline göre biçimlendirme • Sayı temeline göre biçimlendirme Buna göre doğru cevap B seçeneğidir.

Bir örgüt yapısını etkileyen faktörler şu şekilde sıralanabilir: • Strateji • Çevre • Teknoloji Buna göre doğru cevap A seçeneğidir.

Belli sınırlar çerçevesinde, ortak bir amaç etrafında toplanmış, iki veya daha fazla bireyden oluşan yapısal bütüne örgüt denir.