YÖNETİM SİSTEMLERİ VE RİSK YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 8

Risklerin kontrolünde şu adımlar uygulanır; Planlama,  risk kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması, risk kontrol tedbirlerinin uygulanması, uygulamaların izlenmesi.

Risk standartları, potansiyel risklerin bir sistem içinde değerlendirilerek, muhtemel zararların etkisini düşürücü yönde, verilere dayanan karar verme imkânı ortaya koyan bir sistemdir.

Bir organizasyon mevcut risklerini yönetirken birbirinden tamamen farklı olan iki
tür yol izleyebilir. Birincisi, mevcut risklerini birer birer ele alıp yönetmek; ikincisi ise tüm risklerini sistemin bir parçası olarak görüp, onları bir risk yönetimi programı çerçevesinde bütün olarak yönetmektir. İkinci yöntem genel olarak kurumsal risk yönetimi olarak adlandırılır

Sistemin genel çerçevesinin tanımlandığı dördüncü maddede, genel kuralların yanında, emir ve bağlılık, risk yönetimi için çerçeve tasarımı, risk yönetim politikası oluşturma, sorumluluk, örgütsel süreçlerle bütünleşme, kaynaklar, iç haberleşme ve dış haberleşme raporlama mekanizmalarını oluşturma, risk yönetimi sürecini yürürlüğe koyma, sistemi izleme ve gözden geçirme ve sistemin sürekli iyileştirilmesi ilgili açıklamalar yer almaktadır.

“Olasılık, gerçekleşmesi olası olayların toplam sayılarının, daha sübjektif olaylara karşı meydana gelme oranı olarak ifade edilmektedir.

Risk, çoğu zaman istenmeyen bir olayın oluşma olasılığına ilişkin istatistiksel
verilere bağlı, ölçülebilen, objektif bir kavram olmasına karşın belirsizlik istatistiksel verilerin olmadığı durumlarda kullanılan, ölçülemeyen, sübjektif bir kavramdır.

İş güvenliği proseslerinin başında yer alan ve düzgün işleyen bir sistemin tasarlanabilmesi için önem arz eden uygulamalardan birisi, risk analizi
ve değerlendirme süreçleridir.

Riskten kaçınan kişiler, daha kesin sonuçları tercih eder ve belirsizlikten hoşlanmazlar; fakat risk almamaya çalışarak yarar elde etmeye çalışma durumunda, yarar belli bir noktadan sonra gittikçe azalarak artmaya devam eder. Risk almayı seven kişiler belirsizlikten hoşlanır ve potansiyel kayıpları da göze alarak riskleri kabul ederler. Böylece risk alma eğilimi arttıkça, hem alınan risk hem kazançlar artabilir (Görçün, 2020).”

Değişkenlik, riskleri belirleyen en önemli faktörlerden birisidir.

Tanımlanmış Risk: Çeşitli analiz teknikleri kullanılarak tespit edilen riskler tanımlanmış risk olarak ifade edilmektedir.

Bir kuruluşun risk yönetimi yaklaşımını geliştirmek için atılması gereken ilk adım, kuruluşun elindekilerini belirleyen, hangi süreç ve sistemlerin mevcut bulunduğunu değerlendiren bir mevcut boşluk analizi (Durum Analizi, İngilizce; GAP Analysis) yapmaktır.

Günümüzde İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) yönetim sistemi olarak en çok kullanılan yö­netim sistemi ‘OHSAS 18001’ olmuştur (İngilizce; Occupational Health and Safety Assessment Se­ries). Bu yönetim sistemi, kurum ve kuruluşların İSG risklerini kontrol etmek ve performanslarını geliştirmek maksadıyla İngiliz Standartları Ensti­tüsü (BSI) tarafından geliştirilen, risk değerlendirmesine dayalı bir yönetim sistemidir.

OHSAS 18001 (2007) iş sağlığı ve güvenliği yöne­tim sistemi standardının son sürümü ISO 45001 (2018) entegre yönetim sistemi 2018 yılı Mart ayı içerisinde yayımlanmıştır.

İş sağlığı ve güvenliğinin kuruluşların, işletmelerin ekonomik faaliyetleri içerisindeki yeri şu şekilde irdelenmiştir; ‘üretim faktörlerinin toprak, serma­ye, işgücü ve girişim olduğu anlatılır.

Üretim faktörlerine dikkatlice bakıldığında insanın hem iş gücü olarak hem de bütün üretim faktörlerini yöneten müte­şebbis olarak en önemli üretim faktörü olduğu an­laşılır. Çalışanlar -bir firmayı diğerlerinden ayıran dinamik potansiyeli oluşturmaları sebebiyle- dai­ma ‘firmanın en büyük varlığı’ olarak kabul edi­lirler.

Önceleri bu maliyetler çalışanlar tarafından karşılanmakta iken, geçen yüzyılın başlarında öncelikle Almanya ve ABD’de kabul edilen kanunlar çerçevesinde ilgili maliyetlerin yükü işçilerden işverenlere aktarılmıştır.

Proaktif, Önleyici, İzleme: Kuruluşun İSG faali­yetlerini uygunluğunun izlenmesi (Hedeflerin ger­çekleşme durumu, İSG denetimlerinin sıklığı, İSG ile ilgili eğitimler ve eğitimlerin etkinliğinin izlen­mesi, Çalışanlardan gelen iyileştirme önerilerinin sayısı, Saha ziyaretlerinin ve etkinliklerinin izlen­mesi, (Sayı, Süre – Sıklık, Tura Katılan Yöneticile­rin Sayısı, Tespit Edilen İyileştirmeye Açık Alanlar, İyileştirilen Alanlar)

Reaktif, Düzeltici, İzleme: Sistemde meydana gelen hataların izlenmesi, analizi, araştırılması, kaydı (Mal Hasarı, Hastalık, Güvensiz davranış, Güvensiz ortam, Kazaya ramak kalmalar, Kazadan kaynaklanan hasar, Raporlanabilir tehlikeli olaylar, İş günü kaybı, Hastalıktan doğan işgünü kaybı, Çalışma Bakanlığı müfettiş raporları.)

b) Çalışanlar, işveren tarafından kendilerine ve­rilen eğitim ve talimatlar doğrultusunda, özellikle; 1) Makina, cihaz, araç, gereç, tehlikeli madde, taşıma ekipmanı ve diğer üretim araçlarını doğru şekilde kullanmak, 2) Kendilerine sağlanan kişisel koruyucu donanımı doğru kullanmak ve kullanım­dan sonra muhafaza edildiği yere geri koymak,……. ile yükümlüdürler.

Çünkü her iki yönetim sistemi de temelde aynı amaç için görev yapan, birbirleri­ni destekleyen, doğrudan ilişkili sistemlerdir. GYS, çoğu zaman İSG yönetim sistemini kapsamakta­dır.